مراد از آن نوافل نماز ظهر است، چنانچه در روايات ديگر تصريح به آن شده. [1] و اهتمام به خصوص اين نوافل يا براى آن است كه در خود آنها خصوصيت و اهميّتى است، و يا براى آنكه از متعلقات صلاة وسطى هستند و موجب اتمام و قبول آن مى‌باشند.

و شايد كه در اين حديث مراد خود نماز ظهر باشد، كه آن نماز وسطى است، به اعتبار آنكه در وسط نمازهاى يوميه واقع است، و حقّ تعالى امر به حفظ آن و قيام به آن بالخصوص نموده در آيه شريفه‌ حافِظُوا عَلَى الصَّلَواتِ وَ الصَّلوةِ الْوُسْطى وَ قُومُوا للَّه قانِتينَ‌. [1] و مشهور بين فقها، رضوان اللّه عليهم، و اظهر آن است كه صلاة وسطى همان صلاة ظهر است، و مزيد اختصاص در بين نمازها دارد، و اوّل نمازى است كه حق تعالى بر آدم ابى البشر، على نبينا و آله و عليه الصلاة و السلام، فرو فرستاده توسط جبرئيل، عليه السلام.

و ظاهر آن است كه سفارش جناب رسول اكرم، صلّى اللّه عليه و آله، به اينكه عليك بصلاة الزّوال براى حفظ حدود و نوافل و وقت آن است، نه براى اصل اتيان فقط، چنانچه از امر به محافظه صلوات، و خصوصا حفظ نماز ظهر، نيز چنين استفاده شود. چنانچه در اخبار اهل بيت عصمت، عليهم السلام، سفارش درباره حفظ اوقات صلوات و اتيان آنها را در اوقات فضيلت آنها بسيار وارد است. بلكه گاهى شود كه تأخير آنها از اوقات فضيلت بدون عذر موجب تضييع و باعث تهاون شود، خصوصا اگر مداومت بر آن انسان بكند. پر معلوم است كسى كه اهميت به امرى دهد، ناچار آن را هر چه زود و نيكوتر باشد انجام دهد. به خلاف آنكه اگر آن را سست بشمارد و ناچيز بداند، كه در اتيان آن نيز تهاون و سستى كند و تغافل ورزد. و خدا نكند كه كار انسان منجر شود به استخفاف به نماز و تهاون و سهل انگارى در امر آن. رسول خدا، صلّى اللّه عليه و آله، مستخفّ به نماز را فرمود اگر بميرد و نمازش چنين باشد، به دين من نمرده است. [2] بلكه گاهى شود كه انسان به واسطه استخفاف به امر صلاة و تهاون و سستى در آن، كارش منجر به ترك آن شود. طبيعى است كه انسان اگر چيزى در نظرش قيمت نداشت، كم كم از نظرش مى‌افتد و آن را نسيان مى‌كند. ما كه در كارهاى دنيايى كمتر فراموشى بر ايمان حاصل مى‌شود، خصوصا در مهمّات آن، براى آن است كه نفس به واسطه بزرگ شمردن آن و حبّ مفرط به آن توجهش مصروف به آن است و دايما متذكر آنست، و البته چنين امرى فراموش شدنى نيست. مثلا اگر كسى به شما وعده دهد كه اوّل ظهر روز كذا من به‌

[1] «نمازها و نماز ميانه را نگاه داريد و با فروتنى براى خدا به پا خيزيد.» (بقره- 238)

[2] امام باقر (ع) فرمود: بينا رسول اللّه، صلى اللّه عليه و آله، جالس في المسجد، إذ دخل رجل، فقام يصلّى فلم يتمّ ركوعه و لا سجوده. فقال، صلى اللّه عليه و آله: نقر كنقر الغراب! لئن مات هذا و هكذا صلاته ليموتنّ على غير دينى. ( [روزى‌] پيامبر (ص) در مسجد نشسته بود فردى بر وى وارد شد و به نماز ايستاد، ركوع و سجده نماز را به طور كامل به جا نياورد. پيامبر فرمود: «چون كلاغ بر زمين منقار كوبيد! اگر اين شخص بميرد و نمازش اين باشد، بتحقيق كه بر دين من نمرده است.) فروع كافى، ج 3، ص 268، «كتاب الصلاة»، «باب من حافظ على صلاته اوضيعها».

______________________________

[1] احاديث 1- 3، 6 از وسائل الشيعة، ج 3، ص 42- 44، «كتاب الصلاة»، باب 14 «از أبواب أعداد الفرائض»