ولينعمت دار تحقق است، استغفار كنند و از مقام غفاريت ذات مقدس حق با لسان قال و لهجه صريحه ملكوتيه، كه گوش باز ملكوتى بشنود، استدعا كنند كه اين وليده كامله ملك و اين فخر مواليد طبيعت را به بحار غفران مستغرق فرمايد و ستر جميع نقايص او كند.

و تواند بود كه چون موجودات ديگر دانند كه وصول به فناى ذات مقدس و استغراق در بحر كمال براى آنها امكان‌پذير نيست جز به طفيل و تبع ذات مقدس انسان كامل عالم باللّه و عارف معارف الهيه و جامع علم و عمل- چنانچه اين نيز مقرر است در محالّ خود- از اين جهت كمال انسانى را، كه به استغراق در بحر غفاريت حق حاصل شود، از حق تعالى طلب كنند كه خود نيز به وسيله او به كمالات لايقه خود برسند. و اللّه العالم.

فصل در بيان آنكه فضل عالم بر عابد مثل فضل ماه است در شب بدر كه شب سيزدهم و چهاردهم و پانزدهم است بر ساير ستارگان‌

بدان كه حقيقت علم و ايمان، كه متقوّم به علم است، نور است. و اين مطلب علاوه بر آنكه مطابق برهان و عرفان است، مطابق نصوص و اخبار اهل عصمت و طهارت، عليهم السلام، نيز هست. زيرا كه حقيقت نور، كه عبارت از ظاهر و مكشوف بالذات و مظهر و كاشف غير است، براى حقيقت علم ثابت و بر آن صادق است. بلكه صدق آن بر حقيقت علم حقيقت است، و بر انوار حسّيه به مجاز اشبه است، زيرا كه نور حسّى ظهور ذاتى في الحقيقة ندارد، و از تعينات آن حقيقت است و داراى ماهيت است، و اما حقيقت علم عين وجود است بالذات، و در مفهوم با آن مخالف است، ولى در حاق حقيقت و متن اعيان با آن موافق و متحد است. و حقيقت وجود عين نور است و عين علم است: اللَّه نوُرُ السَّمواتِ وَ الأرْضِ. [1] پس علم عين نور است. و در آيات شريفه ايمان و علم را به نور تعبير فرمودند: وَ مَنْ لَمْ يَجْعَلِ اللَّه لَهُ نوراً فَما لَهُ مِنْ نورٍ [2]. و در آيه شريفه «نور» به حسب تفسير اهل بيت عصمت، عليهم السلام، «نور» تفسير به علم شده است:

[1] «خدا نور آسمان‌ها و زمين است.» (نور- 35).

[2] «و هر كه خدا نورى براى او قرار نداده، پس وى را نورى نيست.» (نور- 40).