(1) من از خواب برخاستم و تا طلوع فجر به دعا و گریه و درد دل کردن و شکوه نمودن پرداختم و چون صبح دمید به تألیف این کتاب آغاز کردم تا امر ولیّ و حجّت خدا را امتثال کرده باشم در حالی که از خدای- تعالی- کمک میخواهم و بر او توکّل میکنم و از تقصیرات خود آمرزش میخواهم و توفیق من به واسطه اوست، بر او توکّل میکنم و به سوی او بازمیگردم.
«خلیفه» پیش از آفرینش
[1] (2) امّا بعد، خدای- تبارک و تعالی- در کتاب محکم خود میفرماید: هنگامی که پروردگارت به ملائکه فرمود که من در زمین قرار دهنده خلیفه هستم. [2] خدای عزّ و جلّ پیش از آفرینش از خلیفه سخن میگوید و این دلالت دارد که حکمت در خلیفه، از حکمت در آفرینش مقدّم است و بدین دلیل است که بدان آغاز کرده است، زیرا او حکیم است و حکیم کسی است که موضوع مهمتر را بر امر عمومی مقدّم دارد و این تصدیق قول امام جعفر صادق علیه السّلام است که میفرماید: «حجّت خدا پیش از خلق است و همراه خلق است و پس از خلق است». و اگر خداوند خلقی را بیافریند در حالی که خلیفهای نباشد، ایشان را در معرض تباهی
[1] العنوان الّذی ما بین المعقوفین هنا و ما یأتی فی المقدّمة منّا أضفناها تسهیلا للباحثین. [2] البقرة: 30.