و اما آنجا كه محور گفتار فروع جزئى دين است , سخن از تعدد , تبديل , تغيير و نسخ است[ لكل جعلنا منكم شرعه و منها جا]

معناى لغوى شريعت , آن شيب ملايم است كه گدار ناميده شده و تشنه كام را به آب مى رساند , و معناى اصطلاحى آن همان راه مناسب براى رسيدن به آب حيات انسانى است كه در بستر آفرينش جريان دارد چون فروع جزئى راهى براى نيل به اصول و اهداف كلى است و ممكن است در هر عصرى با راه مخصوصى كه توسط پيامبران ارائه مى شود بتوان به آن سرچشمه حيات بار يافت

خلاصه آنكه شريعتهاى گوناگون راههاى مختلف و يا نسخه هاى متفاوتى هستند كه هر يك به فراخور استعداد امم و به تناسب مقام و شايستگى اولياء و انبياء آنها شكل مى گيرند

كثرت شرايع كه راههاى ادراك و نيل به حقيقت ديانت هستند تنها در صورتى دلالت بر تعدد دين مى نمايد كه دريافت هر يك از آنها بالمطابقه يا بالتضمن دريافت ديگرى را نفى نمايد ليكن شرايع متكثر هرگز متنافى با يكديگر نيستند , زيرا كثرت آنها يا از ناحيه ارائه چهره هاى گوناگون همان حقيقت واحده است كه در طى اعصار و قرون يكى پس از ديگرى ظهور مى نمايد و يا آن كه به بيان دقيق تر متناسب با مراتب فهم و ادراك بشر از آن ركن وثيق و اصل اصيل است چه اين كه وحى الهى ريسمان واحد است كه يك سوى آن در