یادداشتهای استاد مطهری، ج 1، ص: 83

آن جهت مطلوب است که اسلام میخواهد که این اختلاف موجود باشد و ذات اختلاف مطلوب است بلکه از آن جهت اختلاف مطلوب است که تا جنگ عقاید نباشد، حقیقت ایمان و مسائلی که باید به آنها ایمان آورد و بالاخره مسیر روحی بشر به سوی حقایق ایمانی بدون جنگ و مبارزه صورت نمیگیرد.

در ورقههای «شک» و ورقههای «علم و یقین» گفتهایم که شک مقدمه یقین است- رجوع شود.

35. یکی از سخیف ترین سخنان این است که مواد اعلامیه حقوق بشر درباره اصل آزادی و مساوات به تصویب مجلسین رسیده است پس دیگر واجب الاتباع است.

36. باید گفت فرق است میان آزادی عقیده و آزادی تفکر. آنچه باید آزاد باشد تفکر منطقی و محاسبه است نه عقیده و گرایش که به علل خاصی پیدا میشود و احیاناً مانع تفکر است.

نگویید این مناقشه لفظی است، زیرا آنچه مصداقاً معرفی میشود نظیر داستان کوروش یا جریانهایی که میگویند در انگلستان به گاوپرست هم اجازه داده میشود گاوپرستی کند، همچنین به بت پرست، [دلیل این مطلب است.].

اما اسلام همانطور که پول قلب را لازم الکسر میداند، بت و گوساله را نیز لازم الاعدام میداند

اسلام و آزادی عقیده

در سوره مبارکه بقره میفرماید: لا اکراهَ فِی الدّینِ قَدْ تَبَینَ الرُّشْدُ مِنَ الْغَی. در توضیح و تفسیر این آیه نظرات مختلفی است. بعضی گفتهاند این همان اصل آزادی عقیده مذهبی است که امروز جزء حقوق بشر شناخته شده است، پس اسلام طرفدار آزادی عقیده است. بعضی دیگر گفتهاند که این آیه با آیات جهاد نسخ شده است.

حقیقت این است که نه این آیه با آیات جهاد نسخ شده است و نه مفاد آن عین مفاد ماده [] اعلامیه جهانی حقوق بشر است که