یادداشتهای استاد مطهری، ج 1، ص: 270

درخت آفت زده هستیم که از ریشه افسرده و پژمرده میباشیم.

دین که جلو طول امل را میگیرد نه این است که جلو مطلق آمال را میگیرد بلکه جلو شاخههای زائد را میگیرد، نظیر این است که درخت را هرس میکنند؛ همان طوری که احتیاج به باغبان یکی از جهت همین هرس کردن است. باغبان هم ریشه را تقویت میکند و پای درخت را نرم میکند، به موقع آب میدهد و کود میدهد، در عین حال هرس میکند و نباید چنین پنداشت که این دو عمل تناقض است

امید و رابطه با آینده و گذشته

امید: یکی از موجبات سعادت و خوشی خود امیدواری است. اگر امید نباشد مثل این است که خانه وجود انسان چراغ ندارد و یا ماشینی که قهراً باید در حرکت باشد نور ندارد، بلکه مثل این است [که] حرارت و گرمی ندارد، سرد است، بلکه خرّمی و نشاط ندارد، افسرده و پژمرده است، بلکه قوه و نیروی محرک ندارد، ساکن و بیحرکت است، یعنی تمام خواص موت و مردگی از بیحسی و بینوری و سردی و افسردگی و سکون در او هست. در حیات آدمی برخلاف حیات حیوانی امید نقش بزرگی دارد. گمان نمیرود که حیوان اهل امل و آرزو و امید باشد. شعاع دید حیوان به گذشته و آینده چندان مربوط نیست، اهل زمان حال است. این آدمی است که در عین اینکه در زمان حال است با ماضی و زمان مستقبل کاملًا مربوط است. مظهر حیوانیت در انسان این است که رابطه خود را با ماضی و با مستقبل فراموش کند.

عرفا اصطلاحی دارند راجع به وقت و حال ولی آن غیر از این است که آدمی رابطه خود را با گذشته و آینده قطع کند و به حد حیوانیت سقوط کند.

دین نیامده برای محدود کردن امید بلکه آمده برای توسعه امید و