یادداشتهای استاد مطهری، ج 1، ص: 115

آزادی، تصادم، تکامل

راجع به اینکه یکی از فواید آزادی بلکه فایده عمدهاش پیدایش تصادم و درنتیجه تکامل است و این اختلاف منشأ رحمت و کمال است، رجوع شود به مقدمه (سلمان پاک)، صفحه 20- 23

آزادی فکر

در مجله نگین شماره 104 صفحه 5 مقاله تحت عنوان «راپرت» درباره سولژنتسین از «میل» نقل میکند:

«ضرر خاموشی یک عقیده نه تنها به صاحب آن عقیده بلکه به همه کسانی میرسد که درنتیجه این خاموشی نموّ و پیشرفت ذهن آنها متوقف میشود و عقل آنها از وحشت طغیان، راه و رسم بردگی درپیش میگیرد.»

معنی و ارزش آزادی

در کتاب (الجزایر و مردان مجاهد [1]) صفحه 78 مینویسد:

«بوته گلی را در نظر بگیرید که در کوزه تنگ و محدودی کشته شده. ریشههای این گل در مقام گسترش به دیوارههای سخت و خشک کوزه که میرسند نه تنها دیگر قادر به جلو رفتن و محکم شدن نیستند بلکه دیوارهای خشک و داغ و آفتاب خورده کوزه، آنها را افسرده و بیرمق میسازد و درنتیجه برگهای ظریف و زیبای گل پژمرده و افسرده، زرد و رنگ پریده و خشکیده و معدوم میشود. همان شاخه

---

[1]. ر. ک: کتاب (جهانی از خودبیگانه) مقاله دکتر حمید عنایت درباره «تأملی در معنای آزادی».