و ما امروا الّا لیعبدوا اللّه مخلصین له الدّین [1].

«مأموریت نیافتند جز اینکه خدا را از روی اخلاص بپرستند».

کیفیت یا کمّیت؟

از بحث گذشته نتیجه جالبی بدست میآید و آن اینکه: آنچه در حساب خدا مایه ارزش اعمال است کیفیت است نه کمیت. توجه نکردن به این نکته سبب شده گروهی از مردم در برخی از اعمال فوق العاده با ارزش اولیاء خدا وقتی که حجم اجتماعی آنها را کوچک دیدهاند افسانهسازی کنند. مثلًا درباره انگشتری که امیر المؤمنین علی (ع) در حال رکوع به فقیر دادند و آیه دربارهاش نازل گشت گفتهاند ارزش آن معادل خراج سوریه و شامات بوده است؛ و برای اینکه مردم باور کنند، شکل روایت به آن دادهاند. به نظر اینان شگفت بوده است که درباره انفاق یک انگشتر حقیر، آیهای عظیم از قرآن نازل شود؛ و چون نتوانستهاند این معنی را باور کنند افسانه سازی کرده بهای مادی آن را بالا بردهاند؛ فکر نکردهاند انگشتری که معادل خراج سوریه و شام باشد، در مدینه فقیر و بیچاره، زینت بخش دست علی (ع) نخواهد بود. فرضاً چنین انگشتری در دست علی (ع) میبود او آن را به یک گدا نمیداد بلکه با چنان انگشتری مدینه را آباد میکرد و همه بینوایان شهر را نجات میداد.

عقل افسانه سازان درک نکرده است که عمل بزرگ در نزد خدا حسابی غیر از حسابهای مادی دارد؛ گویی ایشان پنداشتهاند که گرانقیمت بودن انگشتر چشم خدا را- معاذ اللّه- خیره کرده و او را وادار به تحسین کرده است که آفرین به علی، چه کار بزرگی انجام داد!

نمیدانم این کوتهفکران، درباره قرصههای جوینی که علی (ع) و خاندانش انفاق کردند و سوره «هل اتی» در شأن آنان نازل شد چه فکری کردهاند؟ لابد در آنجا هم میگویند آرد آن نانها از جو نبوده مثلًا براده طلا بوده است!

نه، چنین نیست. اهمیت عمل علی (ع) و خاندانش از جنبه مادی که نظرهای ما را جلب میکند نیست؛ اهمیت عمل آنان در این است که عملی پاک و صددرصد خالص برای خدا بوده است، در آن حدّ از اخلاص که برای ما قابل تصوّر هم نیست، اخلاصی که در ملکوت اعلی انعکاس یافته و عکس العمل تمجید و تحسین به وجود