داشتن شخص برای آن نیست. اگر کسی از رحمت خدا محروم گردد صرفا به موجب قابل نبودن خود او است نه آنکه- معاذ اللّه- در رحمت خدا محدودیت و ضیقی باشد.

رحمت خدا همچون اعتبار بانکی یک بازرگان نیست که محدود باشد. اعتبار رحمت الهی نامحدود است، ولی قابلها متفاوتند، ممکن است کسی بکلی فاقد قابلیت باشد و نتواند از رحمت خدا بهرهای بگیرد.

از نظر متون دینی این اندازه مسلّم است که کفر به خدا و شرک، مانع مغفرت است.

قرآن کریم میفرماید:

انّ اللّه لا یغفر ان یشرک به و یغفر مادون ذلک لمن یشاء [1].

«خدا شرک را نمیآمرزد، و آنچه پایینتر از شرک است برای هر کسی که بخواهد میبخشد».

اگر ایمان از دست برود رابطه انسان با مغفرت یکباره بریده میشود و دیگر بهرهبرداری از این لطف عظیم امکان نخواهد داشت. زمانی که بر دل آدمی مهر کفر زده شود مانند ظرف در بستهای میگردد که اگر در همه اقیانوسهای جهان فرو برده شود قطرهای آب به درون آن نخواهد رفت. وجود چنین فردی همچون شورهزاری میگردد که آب رحمت حق در آن بجای گل، بوتههای خار پدید میآورد.

اگر در شورهزار، گل نمیروید، از کمبود باران نیست؛ از قابل نبودن زمین است.

قرآن کریم سعه رحمت پروردگار را از زبان حاملین عرش چنین بیان میکند:

الّذین یحملون العرش و من حوله یسبّحون بحمد ربّهم و یؤمنون به و یستغفرون للّذین آمنوا ربّنا وسعت کلّ شیء رحمة و علما فاغفر للّذین تابوا و اتّبعوا سبیلک و قهم عذاب الجحیم [2].