بلا از برای دوستان خدا لطفی است که سیمای قهر دارد، آنچنانکه نعمتها و عافیتها برای گمراهان و کسانی که مورد بیمهری پروردگار قرار میگیرند ممکن است عذابهایی باشند اما به صورت نعمت، و قهرهایی به قیافه لطف.

اثر تربیتی بلایا

سختی و گرفتاری، هم تربیت کننده فرد و هم بیدار کننده ملتهاست. سختی، بیدار سازنده و هوشیار کننده انسانهای خفته و تحریک کننده عزمها و ارادههاست.

شدائد همچون صیقلی که به آهن و فولاد میدهند، هر چه بیشتر با روان آدمی تماس گیرد او را مصممتر و فعّالتر و برندهتر میکند؛ زیرا خاصیت حیات این است که در برابر سختی مقاومت کند و بطور خودآگاه و یا ناخودآگاه آماده مقابله با آن گردد.

سختی همچون کیمیا، خاصیت قلب ماهیت کردن دارد، جان و روان آدمی را عوض میکند. اکسیر حیات دو چیز است: عشق، و آن دیگر بلاء. این دو، نبوغ میآفرینند و از موادّ افسرده و بیفروغ، گوهرهایی تابناک و درخشان به وجود میآورند.

ملتهایی که در دامان سختیها و شدائد بسر میبرند نیرومند و با اراده میگردند.

مردم راحت طلب ناز پرورده، محکوم و بدبختند.

مولوی در داستان زندان یوسف، چه زیبا و عالی سروده است: