مولوی و مسأله تضاد 189

نظریه ابن خلدون درباره تضاد 190

نقش تضاد در دیالکتیک هگل 191

نهج البلاغه و مسأله تضادّ اشیاء 191

مبنای فلسفی اصل تضاد 192

خلاصه و نتیجه کلی این بخش 193

تفاوتهای میان معنای حکیم بودن خداوند با حکیم بودن انسان 193

بخش ششم: مرگ و میرها 197

پدیده مرگ 199

خیام و مسأله مرگ 199

نگرانی از مرگ 200

آنچه در انسان به عنوان نگرانی از مرگ وجود دارد با ترس حیوان از مرگ، از دو مقوله است 200

نگرانی انسان از مرگ زاییده میل فطری انسان به خلود و جاودانگی است 200

معنی غربت انسان در این جهان از نظر اهل عرفان 201

مرگ، نسبی است نه مطلق 202

دنیا به منزله رحم جان است 202

دنیا مدرسه انسان است 204

سخنی از علی علیه السلام و شعر عطّار در توضیح آن 204

شعری عالی از ناصر خسرو در این زمینه 205

معنی آزمایش خدا بندگان را 206

ریشه اعتراض به مرگ 206

پاسخ بابا افضل به خیام 207

داستان موسی و سؤال از خدا که چرا نقش میآفرینی و خود خراب میکنی؟ 208

مرگ، گسترش حیات است 209

نظر سهروردی و میرداماد درباره مرگ 211

داستان کتابفروش ساده لوح مدرسه فیضیه 212

بخش هفتم: مجازاتهای اخروی 213

جزای عمل 215

مسأله تناسب جرم و جریمه 216

تفاوتهای جهان دنیا و جهان آخرت 217

1. ثبات و تغییر 218

2. زندگی خالص و ناخالص 218

3. کشت و درو 219

4. سرنوشت اختصاصی و مشترک 221

ارتباط دو جهان 223

سه نوع کیفر 225

1. تنبیه و عبرت (رابطه قراردادی جرم و جریمه) 225