نقش نابغه در حرکت تاریخ

مقصود مؤلف از «نابغه» غیر از کسی است که یک شخصیت اجتماعی مهم است. مثلًا نمرود را نمیشود نابغه شمرد. مقصودش از نابغه، افراد استثنائی هستند که دارای یک فکر و هوش و اراده خارق العاده هستند. حال همین نظریه نوابغ را درست تحلیل کنیم که آن کسی که روی نوابغ نظر داده مقصودش چیست؟ یک وقت هست ما به این شکل میگوییم که اساساً تاریخ را نوابغ به حرکت درآوردهاند و حتی جهت تاریخ را هم آنها انتخاب کردهاند و هرطور که دلشان خواسته تاریخ را ساختهاند، اندیشه و فکر آنها بوده که جامعه بشری این طوری که هست باشد و همانها بودهاند که تاریخ را ساختهاند، معمارهای این ساختمان بزرگ همان یک عده مردم نابغه بودهاند، در هر ملتی یک یا چند نابغه وجود دارد که تاریخ آن ملت را آنها نوشتهاند، مثلًا فرانسه را ناپلئون ساخته، روسیه را لنین به وجود آورده و ساخته دست لنین است، به این معنا که اگر لنین نبود روسیهای نبود و هر ملت دیگری همینطور است.

این نظریه به این شکل علی الظاهر یک نظریه غلطی است که نوابغ تا این مقدار مؤثر باشند که همه چیز را آنها انتخاب کرده باشند حتی جهت تاریخ را، یعنی اگر