جهان بینی و ایدئولوژی حافظ مطابق ظاهر اشعار او .

فرضیه سوم : حافظ اشعارش را در ادوار مختلف عمر خود گفته است

به اینجا رسیدیم که بعضی دیگر آمدند گفتند حافظ این اشعار را در ادوار مختلفی از عمر خودش گفته است و ادوار را هم تعیین کردند، گفتند آن اشعاری که دلالت میکند بر لاابالیگریهای حافظ، بر دم غنیمت شمردنها و شرابخواریها و شاهدبازیها، اینها مال دوره جوانی است، خوب جوانی است دیگر، به قول سعدی:

«در عنفوان جوانی چنانکه افتد و دانی ...» [1] و ممکن است کسی بگوید روحیه ایرانیها اغلب همین جور است که در جوانی لامذهباند و در پیری مسلمان میشوند؛ حافظ هم آن شعرهایش که دلالت میکند بر میخوارگی و شاهدبازی و لاابالیگری، همه راست و جدی است و مال دوره جوانی اوست و آن اشعاری که دلالت میکند بر پاکی و تقوا و فناء فی اللَّه و سیر و سلوک و مراقبه و محاسبه و گریههای سحر و این حرفها، اینها هم همه جدی و