حافظ، گلی از بوستان معارف اسلامی

بحث ما رسید به اینجا که حافظ خودش در لحن اشعارش طوری هست که این امکان را به افراد داده که به اشکال گوناگونی تفسیر شود. یک نوع تفسیر او به اصطلاح تفسیر مادی حافظ است، یعنی آن چیزهایی را که در زبان حافظ آمده است از میو معشوق و شک و حیرت و دم غنیمت شمردن و امثال اینها- که به قول فرنگیها حافظ را یک شاعر اپیکوری معرفی میکند- به همین ظاهرش حمل کنیم و بگوییم مقصودش هم همین است. در جلسه پیش گفتیم که بسیاری حافظ را همین جور تفسیر میکنند ولی آنها هم به عمد و با توجه یا بدون عمد و توجه قسمتی از اشعار حافظ در این زمینه را به حساب میآورند، همان اشعار مادی به اصطلاح، که مفهومی این گونه دارد، و قسمت دیگر را [مسکوت میگذارند.] در واقع آن مقدار از مفاهیم ماده پرستی حافظ آورده میشود که خود این نویسندگان را بتواند توجیه کند، یعنی چیزهایی که حاضرند به خودشان نسبت بدهند و نه بیشتر، و اما در حدودی که حتی خودشان هم ابا دارند که به خودشان چنین نسبتهایی بدهند، در آن اشعار حافظ سکوت میکنند و ما گفتیم حالا