حرکت شده است. بعد درباره این مطلب بحث خواهیم کرد.

تعریف افلاطون از حرکت

حال تعریفی از افلاطون و نیز از فیثاغورس نقل میکنند. ملاصدرا میگوید که افلاطون حرکت را اینچنین تعریف کرده است:«الحرکة خروج عن المساواة»؛ حرکت یعنی بیرون شدن از برابری و به تعبیر امروز خارج شدن از حالت یکسانی. یک وقت دو شیء را با هم مقایسه میکنیم و میگوییم ایندو یکسانند و یک وقت است که یک شیء را در دو حال و دو «آن» در نظر میگیریم و میگوییم حالش با گذشتهاش یکسان است. این یکسانی «سکون» است. نایکسانی، این که شیء در دو حال، در دو وقت و در دو «آن» یکسانی خود را از دست بدهد، این خروج از یکسانی همان حرکت است.

البته جملهای که از افلاطون نقل کردهاند بیش از این نیست که حرکت خروج از یکسانی است ولی به این جمله، جمله دیگری را افزودهاند و گفتهاند که مقصود افلاطون همین بوده است. چون اگر تا همین مقداری که نقل کردیم بگوییم، این تعریف شامل حدوثهای دفعی هم میشود: یک شیء اگر نباشد و بعد وجود پیدا کند از یکسانی خارج شده است؛ حالِ اولش عدم بود و حال دومش وجود است.

میگویند نه، مقصود افلاطون از «خروج از یکسانی» این است که در مدتی از زمان در هر آنی که حال شیء را در نظر بگیریم با آنِ قبل یکسان نیست. بنابراین این جهت را باید اضافه کنیم. پس در واقع اینطور است که حرکت یعنی اینکه شیء به این حالت است که در هر آن از آناتِ وجودش که آن را در نظر بگیریم با آنِ قبل یکسان نیست. پس نایکسانی به این شکل مورد نظر اوست.

تعریف منسوب به فیثاغورس

تعریفی از فیثاغورس نقل شده که البته منسوب به فیثاغورس است [1]. فیثاغورس هم تعبیر