فرقه معتزله ميباشد، در علوم ادبيّه نيز بى‌نظير بود، مانند پدرش در اكثر مسائل كلاميّه با اغلب فرق اسلاميّه مخالفت مى‌نمود، اساس جديدى تأسيس داد، در مذهب اعتزال طريق مخصوصى پيمود و مقالاتى اختراع كرد كه در كتب كلاميّه مشروحا نگارش داده‌اند.

علاوه بر مخالفت با ديگران، در پاره‌اى عقائد دينيّه با پدرش هم مخالفت نمود و نتايج افكار خود را در قلوب اكثر مسلمين رسوخ داد تا آنكه شعبه مخصوص ديگرى نيز از معتزله منشعب شد و درميان فرق اسلاميّه بهشميّه موصوف و معروف گرديده كه بابو هاشم نسبت يافته است. ابو هاشم پسرى داشت ابو على نام كه عوام صرف بود و اصلا بهره‌اى از دانش نداشت، روزى در مجلس صاحب بن عبّاد حاضر شد و بخيال علم و فضل و دانش مورد اكرامّات صاحب شد و مطلبى از وى پرسيد گفت كه: لا اعرف نصف العلم، صاحب گفت راست گفتى الّا اينكه نصف ديگر علم را هم پيش از تو پدرت برده است. وفات ابو هاشم روز چهارشنبه هيجدهم شعبان سيصد و بيست و يك از هجرت (321 ه قمرى) در هفتاد و چهار سالگى در بغداد واقع شد و در مقبره بستان از سمت شرقى آن بخاك رفت.

حمران بضمّ اوّل و ابان با فتح و تشديد، جدّ عالى ابو هاشم از موالى عثمان بن عفان است.

(ص 409 ج 1 مه و 317 ج 1 كا و 118 هب و غيره)

جبائى ابو على محمد بن عبد الوهاب-

پدر جبائى ابو هاشم مذكور فوق از اكابر معتزله ميباشد كه پس از تكميل مقدمات لازمه از مولد خود جبا ببصره رفت، علم كلام را از رئيس معتزله وقت ابو يوسف يعقوب بن عبد اللّه بصرى فراگرفت تا از حضيض تقليد باوج تحقيق ارتقا يافت و در سلك اساتيد و مشايخ علماى‌