تلمسانى احمد بن محمد بن احمد بن يحيى بن عبد الرحمن-
قارى، تلمسانّى المولد، اشعرىّ الاصول، مالكىّ الفروع، ابو العباس الكنية، كه نزيل فاس بود و اخيرا بقاهره مصر رحلت نمود. وى از اكابر علماى مالكيّه ميباشد كه در تفسير و حديث و ادب و علم كلام و محاضرات متبحّر بود، بديگران برترى داشت، در صفاى ذهن وجودت قريحه و قوه بديهيّه نظيرى نداشت، گاهى به حافظ مغرب موصوفش دارند و از تأليفات او است:
1- ازهار الرياض فى اخبار القاضى عياض كه در تونس چاپ شده 2- اضائة الدخنة فى عقائد اهل السنة 3- حسن الثنا فى العفو عمن جنى كه در مصر چاپ شده 4- نفح الطيب من غصن الاندلس الرطيب كه در قاهره و ليدن چاپ شده و غير اينها، وى در سال هزار و چهل و يك از هجرت (1041 ه قمرى) در مصر وفات يافت و در مقبرة المجاورين مدفون گرديد.
قصيدهاى هم دارد كه بقصيده مقرية معروف بوده و مطلع آن اين است:
سبحان من قسم الحظو
ظ فلاعتاب و لا ملامة
اعمى و اعشى ثم ذو
بصر و زرقاء اليمامة
شيخ احمد بن صالح بن منصور حنفى طرابلسى، معروف به ادهمى، از افاضل علماى حنفيّه كه در سال هزار و صد و پنجاه و نه از هجرت (1159 ه ق) در چهل سالگى درگذشته شرحى بهمين قصيده نگاشته كه به الكواكب السنية فى شرح القصيدة المقرية موسوم است، داراى فوائد بسيار و حاكى از مراتب عاليه علميّه شارح ميباشد.
(ص 1776 مط و 169 ج 1 سلك الدرر)
تلمسانى احمد بن يحيى بن ابى بكر-
در باب كنى، بعنوان ابن ابى حجلة خواهد آمد.
[1]- تلمسان- با دو كسره، بنوشته قاموس الاعلام، قصبهايست از ايالت و هران از ايالات جزاير كه مسافت آن از ساحل بحر، چهل و هشت كيلومتر و از جنوب غربى و هران يكصد و شانزده كيلومتر ميباشد. جزاير ناحيه بزرگى است از ساحل شمالى افريقا و نيز نام مركز آن ناحيه ميباشد كه شهرى است معظم و بعد از قاهره و اسكندريه بزرگترين و معمورترين بلاد افريقا، اينك بعضى از منسوبين همين قصبه را مىنگاريم.
نام کتاب : ریحانة الادب فی تراجم المعروفین بالکنیه او اللقب نویسنده : مدرس تبریزی، محمدعلی جلد : 1 صفحه : 346