responsiveMenu
فرمت PDF شناسنامه فهرست
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
نام کتاب : گستره شريعت نویسنده : خسروپناه، عبدالحسین    جلد : 1  صفحه : 35
نيازمند است. البته نيازمندي نتايج تجربي به مقدمات تجربي کاملاً با نيازمندي آن‌ها به اوليات تفاوت دارد. [1]

ثانياً، در روش تجربي، آزمايش و مشاهده حرف آخر را نمي‌زند، هر آزمايش و مشاهده‌اي به تبيين و توصيف نيازمند است که عالمان تجربي با استمداد از پيش‌فرض‌هاي غير تجربي بدان مي‌پردازند [2]. نگارنده اين مطلب را با تفصيل بيشتري در جزوه منطق استقراء علمي بحث کرده است.

ثالثاً، روش تجربي در شناخت علت تامه و علت منحصره توانا و کام‌ياب نيست و تنها دستاوردهاي ظني را به ارمغان مي‌آورد و کبرياتي چون: «الاتفاقي لا يکون دائمياً و لا اکثرياً» يا «القسر لايدوم» يا «حکم الامثال فيما يجوز و فيما لا يجوز واحد»، درد اين ناتواني را دوا نمي‌کند.

رابعاً، روش تجربي محدود به برخي از حقايق عالم طبيعت است و توان صيد تمام حقايق آن را ندارد و نيز مي‌تواند به امور ماوراي طبيعت دست يابد.

روش نقلي نيز زماني پيام‌آورِ دستاورد قطعي است که از پيشوايان معصوم عليهم السلام صادر شده باشد؛ بنابراين، گفتار خداوند متعال، پيامبران و امامان عليهم السلام از حجيت عقلي برخوردار است و البته بايد با مراجعه به منابع ديني، پس از علم به حجيت سند آن، به بررسي ادله پرداخت و با حلّ تعارض و ناسازگاري ظاهري ميان ادله (مانند: عام و خاص، مطلق و مقيد و...) به نتيجه‌ي نهايي دست يافت.

4. با مراجعه به قرآن و عترت، هم‌نشيني پيامبر بروني و دروني تحقق مي‌يابد؛ زيرا منابع دين اسلام، بدون افراط و تفريط، جايگاه صحيح و مناسب عقل و وحي را شناسانده‌اند. قرآن انسان را به تعقل و تدبر و به کارگيري ابزار عقل دعوت و روي‌گرداني از عقل را مذمت نموده و گذشتگان را به خاطر تعبد جاهلانه نکوهيده است.

برخي از ويژگي‌هاي عقل عبارت‌اند از:

عقل حجت دروني است که خداوند براي انسان قرار داده است و حجت بيروني، پيامبران و امامان عليهم السلام هستند. [3]


[1] براي اطلاع بيشتر ر. ک: علامه طباطبايي، اصول فلسفه و روش رئاليسم، مقاله‌ي پنجم.

[2] براي اطلاع بيش‌تر ر. ک: فصلنامه تخصصي کلام اسلامي، «منطق استقراي علمي» ص 37، 38، 40 و 41.

[3] کليني، اصول کافي، کتاب العقل و الجهل، ح 12.

نام کتاب : گستره شريعت نویسنده : خسروپناه، عبدالحسین    جلد : 1  صفحه : 35
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
فرمت PDF شناسنامه فهرست