(8) فك ختم فص يعقوبى‌

1/ 8 بدان كه قرين و جفت قرار دادن شيخ ما- كه خداوند از او خشنود باد- اين فص را به صفت روحى، و پايه سخن را در آن به بيان دين و احكام آن قرار دادن، اسرار بزرگى دارد كه تا [آن اسرار را] ندانى مقصودش را از آن چه كه بيان داشته نخواهى دانست. بنا بر اين، سر واحدى كه جامع بين صفت روحى و دين مى‌باشد عبارت است از تدبير كه خود بر دو قسم است: ذاتى، و كسبى تعملي [: تكليفى‌]، و نوشته انسانى مشتمل بر هر دو تدبير است كه به آن دو بقاى انسان و صلاح حالش- چه در دنيا و چه در آخرت- بستگى دارد. تدبير ذاتى، همانند تدبير طبيعت مزاجى است به سبب آن چه كه بر آن اشتمال دارد، يعنى از قواى ذاتى و قوايى كه از عالم علوى بهره‌ور شده و در طبيعت مزاج انسانى حاصل است. زيرا آنها نيز از بخشنده مطلق افاضه شده- نه با تعمل و كسب- همچنان كه قبول طبيعت مزاجى مر آن [تدبير ذاتى‌] را و تصرف ذاتى‌اش را به ذات خود، و به سبب آن چه كه از آثار علوى- بدون تعمل و كسب- پذيرفته اين چنين است.