نام کتاب : تبيين براهين اثبات خدا نویسنده : جوادی آملی، عبدالله جلد : 1 صفحه : 254
اگر نظم وجود داشته باشد ، شر نيز در صورت موجود بودن ، در قالب
همان نظم عمل مي کند يا بر اساس غايتي که دارد ، شکل مي گيرد ؛ حيواني که
سَم دارد ، براي توليد سَم ، هر غذايي را نمي خورد و هر غذايي را به سم
تبديل نمي کند ، بلکه او نيز در حلقه منظم ارتباطات عمل کرده و در چارچوب
نظم موجود سَم توليد نموده و با آن به افساد مي پردازد .
برهان نظم در صورتي آسيب مي بيند که يا وجود غايت و هماهنگي در
موجودات انکار شود يا نظم موجود به ناظم و مدبري فراتر از آنکه بر خلاف
موجودات طبيعي و امکاني ، غايت بالذات بوده يا آنکه از علم و آگاهي
برخوردار است ، استناد پيدا نکند . غرض آنکه بود يا نبود شر ، به برهان نظم
در محدوده نتايجي که از آن انتظار مي رود ، خلل وارد نمي کند .
گمان مي رود کساني که بر برهان نظم ، از جهت شرور ، اشکال نموده
اند ، به محدوده برهان نظم و آنچه از آن انتظار مي رود ، توجه نکرده اند . 1
بود يا نبود شر در عالم و چگونگي توجيه آن در محدوده نظام احسن ،
از مسائلي است که مباحث و براهين مختص به خود را طلب نموده و استدلال هاي
مربوط به آن ، به موازات برهان نظم و تقريرهاي مختلف آن به حيات خود ادامه
مي دهد .
[1] ر . ک : براهين اثبات وجود خدا در فلسفه غرب ، ص 87 .
نام کتاب : تبيين براهين اثبات خدا نویسنده : جوادی آملی، عبدالله جلد : 1 صفحه : 254