به عبارت دقيق تر ، به اعتبار ظهوري است که فيض خداوند در آنها نموده است ، به همين دليل اين استناد مجازي است .

حدوث شرايط و قدمت فيض الهي

بر اساس برهان امکان و وجوب ، مدار نياز و احتياج معلول به علت ، همانا امکان آن است و چون امکان هرگز از ماهيت جدا نمي شود ، احتياج و نياز ممکن به علت وجودي ، در تمام مدّتي که از فيض هستي بهره مي برد ، به قوّت خود باقي است ، به همين دليل فاعل در همه حالات ، در مرتبه فعل خود حضور و احاطه داشته ، و ضرورت نياز به آن ، مقيد حالتي خاص از حالات فعل ، نظير حالت حدوث و وقت پيدايش اثر نيست .

احاطه قيّومي فاعل نسبت به فعل ، رابطه عَرضي فاعل و فعل را نيز نفي مي کند ، بنابراين اشيايي که در طول زمان يکي پس از ديگري حادث مي شوند ، هيچ يک فاعل ديگري نيست ، زيرا فعل در تمام مدّتِ بقاي خود به فاعل محتاج بوده و فاعل قوام فعل را در همه حالات تأمين مي نمايد . حال آنکه اشياي متوالي زماني ، يکي پس از ديگري موجود شده و وجود لاحق با عدم سابق قرين است . شيئي که اينک موجود است ، چگونه مي تواند فعل ، فاعل و معلول علتي باشد که قبل از حدوث او وجود داشته و اينک نابود شده است .

عليت و سببيتي که در عرف به اشياي متوالي نسبت داده مي شود ، در حقيقت چيزي نيست که در قوام فعل نقش داشته باشد ؛ به همين جهت ، اشيايي که در طول زمان در پي يک ديگر به وجود مي آيند و تحولاتي که يکي پس از ديگري شکل مي گيرند ، در تعبير فلسفي ، شرايط و معدّات براي يک ديگر شمرده مي شوند ؛ مانند پدر و مادر که شرط تکون و پيدايش فرزندان و نسلهاي بعدي هستند ؛ ليکن علت