اين قدر نافذ است ؟ انسان راه دارد كه به اين مقام برسد يا خير ؟ فرمود راه
دارد
. اين راه رفتنش سخت است , نه اينكه راه مبهم باشد , راه بسيار روشن است ,
رفتنش دشوار است . صراط مستقيم به معنى راه آسان نيست , بلكه آن راه را
مستقيم مى گويند كه اگر طى شود پايانش بالضروره سعادت بخش خواهد بود .
امام رضا سلام الله عليه هنگام غذا ميل كردن , وقتى سفره گسترده مى شد و غذاها
را روى سفره قرار مى دادند , قبل از غذا خوردن يك ظرف خالى طلب مى كردند و از
بهترين غذاهاى آن سفره قبل از غذا خوردن در آن ظرف مى ريختند و براى مستمندان
مى فرستادند و اين آيات را مى خواندند :
فلا اقتحم العقبه , و ما ادريك ما العقبه
[20] يعنى مردم چرا از اين عقبه و گردنه ها بالا نمى روند , چرا در سرزمين
دشت و هموار و مساعد و ملايم راه مى روند ؟ در دامنه كوه كه زمين هموار است راه
رفتن آسان است و لكن انسان جايى را نمى بيند . بالاى كوه رفتن كه ديد انسان را
وسيع مى كند هنر است . فرمود : چرا اينها بالاى كوه نمى روند ؟ چرا اينها غذاهاى
نخورده را نمى دهند , غذاهاى خورده را مى دهند ؟ اين لباسهاى مانده و مندرس را
دادن كه صراط مستقيم نيست , اين كه اقتحام عقبه نيست , از گردنه ها گذشتن
نيست . اين آيه ما را تشويق مى كند كه چرا از كوه بالا نمى رويد , چرا هميشه در
دامنه كوه هستيد , چرا همتهاى بلند نداريد , چرا سعى نمى كنيد كه از اين گردنه ها و
كتلها بگذريد , از اين گردنه هاى صعب العبور ؟ وگرنه غذاهاى مانده و
لباسهاى مندرس را به اين و آن دادن كار سهلى است , و اين كار را خداى سبحان
دوست ندارد .
اگر مى بينيم كه دلها متوجه يك مقام اند , اين را مقلب القلوب متوجه كرده
است . و اين راه هم براى ديگران باز است , براى همه ما باز است و لو به
مقدار مسيرمان . لذا فرمودند : هيچ بنده مؤمن نيست كه در نماز قلبش را متوجه
خداوند سبحان كند , مگر آنكه خدا قلوب مؤمنين را متوجه او مى كند , گذشته از
آن كه او را به بهشت متنعم و برخوردار خواهد كرد . اين خير دنيا و آخرت است .
[20]كان ابوالحسن الرضا عليه السلام
اذا اكل اتى بصحفة فتوضع قرب مائدته فيعمد الى اطيب الطعام مما يؤتى به
فيأخذ من كل شى ء شيئا فيضع فى تلك الصحفة ثم يامر بها للمساكين ثم يتله هذه
الايه
. اصول كافى , تفسير الميزان , ج 20 , ص 424 .