ولايت كه يك امر اضافى است , اگر با تأثير و تأثر متقابل همراه بود , جزء اضافه هاى متوافقة الاطراف است , كه طرفين ولى يكديگرند ولى اگر تأثير و تأثر يكجانبه بود , از يكطرف ولايت است و از طرف ديگر مولى عليه بودن . ولايت در اينگونه از موارد با فتح( واو) خوانده مى شود و از كسى كه ولى است به عنوان والى ياد مى شود . چون ولى , هم به معناى والى است , و هم به معناى مولى عليه . مولا هم اينچنين است . اما والى در خصوص سرپرست استعمال مى شود و به كسى اطلاق مى شود كه داراى ولايت ( به فتح واو ) است( هنالك الولاية لله الحق ) [1] خدا والى است , و ولايت از آن خداست كه سرپرست است .

پس اگر اين تأثير و تأثر , متقابل بود , موالات طرفينى است , و اگر يكجانبه بود آنجا سخن از ولايت ( به فتح واو ) است , نه ولايت ( به كسر واو ) و در اين صورت يكى والى است , و ديگرى مولى عليه . اين خلاصه سخن در امر اول .

وجود خارجى ولايت

اما مطلب دوم كه( الولاية هل هى ؟) آيا موجود هست يا نه ؟ تحقيق مطلب آنست كه اثبات ولايت به معناى تأثير و تأثر متقابل آسان است , چون انسان موجودى جدا از حلقه نظام هستى نيست , بلكه با موجودات ديگر در ارتباط است . انسانها نيز با يكديگر در ارتباطند , از اينرو ممكن است بين دو نفر ولاء محبت و نصرت برقرار