فص 56

الذات الاحدية لاسبيل الى ادراكها بل تدرك بصفاتها . و غاية السبيل اليها الاستبصار بأن لاسبيل اليها . تعالى عما يصفه الجاهلون .

ترجمه : راهى به ادراك ذات احديت نيست بلكه آن ذات بصفاتش ادراك ميشود . و نهايت راهى كه به اوست بينا دل شدن است به اينكه راهى به او نيست . بس بلند است از آنچه كه نادانان ستايندش .

در احديت و واحديت

بيان : فص در اين است كه ذات احديت را ادراك نمى توان كرد , بلكه او را به صفاتش ادراك توان كرد .

احديت در اصطلاح حكيم بمعنايى است , و در اصطلاح عارف بمعنايى اشمخ و ارفع از آنچه حكيم گويد : حكيم پس از آنكه باستدلال اثبات واجب الوجود بالذات كرده است در توحيد وارده ميشود و در توحيد ابتداء از واحد بودن بارى تعالى بحث مى كند , و پس از آن در احد بودنش كه احد فوق مرتبه واحد است . چنانكه جناب شيخ اجل ابن سينا در اشارات بدين طريق مشى كرده است .

در مسئله توحيد بمعنى واحد سخن در اين است كه يكى است و دو نيست وحده لاشريك له , و در مسئله توحيد بمعنى احد , سخن در اين است كه آن ذات علاوه بر اينكه يكى است يكتا هم هست . يعنى هيچگونه تركيب و انقسام در وى راه ندارد و ذاتش از داشتن اجزاء