كارهاى حيوانى و نباتى او نيست , چون ديگران هم در اين قسمت شريك انسانند ,
چنانكه مربوط به صرف ادراكات عقلى او نيز نيست , براى اينكه فرشتگان هم با او
در تجرد عقلى سهيمند , بلكه مربوط به كون جامع و جامعيت اوست .
پيمودن مسير تقوا , تحميل نيست
انسان هنگامى به مقام احسن المخلوقين و كون جامع مى رسد , كه مسير تقوا را طى
كند . طى مسير تقوا نيز براى انسان تحميل نيست . اگر ما دستورات دين را به
صورت تكليف تلقى مى كنيم , براى آنست كه به عالم طبيعت انس داريم , و گرنه
دستورات دين براى انسان تحميل و كلفت و رنج نيست , لذا بزرگانى كه اهل سير
و سلوك بودند , وقتى كه به سن بلوغ مى رسيدند , مى گفتند ما مشرف شديم , نه
مكلف يعنى ما مشرف شديم به اينكه خطاب الهى متوجه ماست .
خداى سبحان براى اينكه بيان كند كه طى اين راه براى انسان سخت نيست , و
تحميلى بر او به حساب نمى آيد دو اصل را تبيين نمود . اصل اول اينكه :