نام کتاب : دروس هيئت و ديگر رشته هاي رياضي نویسنده : حسن زاده آملي، حسن جلد : 1 صفحه : 62
از دو قطب او گذرند , و آن دو نقطه مشرق و مغرب اعتدال بود كه محل تقاطع معدل
با افق
است . و به همين سبب اعنى به سبب مرور دائره نصف النهار به دو قطب معدل و
افق تقاطع نصف النهار با هر يك از معدل النهار و دائره افق بر زواياى قائمه
بود .
آن نقطه تقاطع دائره نصف النهار با دائره افق كه به قطب شمالى نزديكتر بود
نقطه شمالى گويند , و آن نقطه ديگر مقابل او را كه به قطب جنوبى نزديكتر بود
نقطه جنوبى خوانند . و خط واصل ميان اين دو نقطه را خط نصف النهار , و خط
زوال , و خط جنوب و شمال گويند . و اين خط , فصل مشترك بين سطح دائره نصف
النهار و سطح دائره افق است .
و همين خط زوال است كه چون مركز قرص شمس بدان رسد , اول زوال يعنى اول ظهر
حقيقى افقى است كه خط زوال در سطح آن افق تعيين شده است .
و به همين مناسبت
ساعت شمسيه را كه بوسيله آن ظهر حقيقى تحصيل مى شود چنانكه در دروس آينده
معلوم مى گردد مزوله گويند , يعنى آلت زوال ياب , و يا به عبارت ديگر : آلتى
كه بدان زوال ظهر دانسته مى شود .
نام کتاب : دروس هيئت و ديگر رشته هاي رياضي نویسنده : حسن زاده آملي، حسن جلد : 1 صفحه : 62