نام کتاب : دروس هيئت و ديگر رشته هاي رياضي نویسنده : حسن زاده آملي، حسن جلد : 1 صفحه : 37
رفع گمان اين كه : اين سؤال در دو نقطه منقلب و نظيره آنها صادق است زيرا
كه دوائر ميل و عرض و ماره به اقطاب اربعه , متحد مى شوند و با معدل النهار و
منطقة البروج بر زواياى قائمه تقاطع مى كنند و ميل كلى همان ميل اول و ثانى
خواهد بود , و نيز اگر دو دائره موازى با يكديگر باشند ابعاد همه اجزاى آنها
نسبت به يكديگر به يك اندازه خواهند بود هر چند دو عظيمه متوازى بر كره متصور
نميشود , اما دائره معدل النهار و منطقة البروج دو عظيمه متقاطع اند , و دائره
ميل و عرض بر هر جزوى از اجزاى ديگر منطقه البروج بگذرند , دائره عرض با
آنها بر
زواياى قائمه تقاطع مى كند , و دائره ميل به حاده و منفرجه كه دو حاده متقابل
برأس و دو منفرجه متقابل برأس خواهد بود , چنانكه دو دائره عرض و ميل با
يكديگر .
فرض كنيم اح معدل النهار بر قطب ه .
و ا ر منطقة البروج بر قطب و .
و حـ نقطه مفروض از اجزاى منطقة البروج .
و ر راس السرطان يعنى منقلب صيفى . وح نظيره آن بر معدل .
پس وح دائره ماره به اقطاب اربعه خواهد بود بر قطب ا , و و د عظيمه عرض ,
وه ب دائره ميل , و حـ ب ميل اول , و حـ د ميل ثانى , و رح ميل كلى و ميل اول
و ميل ثانى رأس السرطان .
در مثلث حـ ب د زاويه حـ د ب حاده است و حـ ب د زاويه قائمه است و حـ د
وتر قائمه , اطول از ب حـ وتر حاده است . چنانكه در شكل هفتم مقاله اولى
اكرمانالاؤوس مبرهن شده است كه : الزاوية العظمى من المثلث يوترها الضلع
الاطول . (
شكل شماره 4 )
نام کتاب : دروس هيئت و ديگر رشته هاي رياضي نویسنده : حسن زاده آملي، حسن جلد : 1 صفحه : 37