( الارض كرية الشكل , و يفرض عليها ثلاث دوائر : احديها فى سطح معدل النهار و هى خط الاستواء , و الثانية فى سطح افق الاستواء . و الثالثه فى سطح دائره نصف النهار , فى منتصف المعمورة بخط الاستواء . فالاولى تقطع الارض بنصفين : جنوبى و شمالى . والثانية تنصف كلا من نصفيها , فيصير ارباعا . والمعمور منها أحد الربعين الشماليين على ما يرى فيه من الجبال و الصحارى و المروج و البحار و نحوها من المواضع الخربة , وسائر الارباع خراب . والدائرة الثالثة تقطع المعمور بنصفين : غربى و شرقى . و نقطة التقاطع بين الاولى و الثالثة تسمى قبة الارض . و عرض المعمور سو درجة , و ابتداؤه من خط الاستواء , الا أن بطليموس بعد ما صنف المجسطى زعم أنه وجد وراء خط الاستواء فى اطراف الزنج والحبشة عمارة الى بعد يؤله فيكون عرض العمارة على زعمه هذا فب كه و طول العمارة قف , واعتبر ابتدائه من المغرب الا أن بعضهم ياخذه من ساحل البحر المحيط الغربى , و بعضهم من جزائر و اغلة فى هذا البحر بعدها عن ساحله ى) .

ترجمه : زمين به شكل كره است . و بر آن سه دائره عظيمه فرض مى شود كه يكى در سطح معدل النهار به نام خط استواء است , و دومى در سطح افق استواء , و سومى در سطح دائره نصف النهار به نحوى كه دومى افق نقطه اى از خط استواء كه در منتصف معموره واقع است بوده باشد و سومى نصف النهار همان نقطه . پس دائره نخستين زمين را به دو نيمه شمالى و جنوبى مى برد , و دومين هر يك از آن دو نيمه را به دو نيمه مى كند . پس زمين بدين دو دائره به چهار بخش ميشود كه هر بخشى ربع آنست : دو ربع جنوبى و دو ربع شمالى . و آبادانى از اين چهار ربع , يكى از دو ربع شمالى است كه با همه آنچه از كوهها و بيابانها و چراگاه ها و درياها و مانند آنها چون بيشه ها در آنست , مشهور به ربع مسكون است . و باقى ارباع يعنى سه ربع ديگر آباد نيست . و دائره سوم ربع مسكون را به دو نيمه غربى و شرقى مى برد , و نقطه تقاطع دائره نخستين با سومين را كه در جهت عمارت , يعنى در جهت فوقانى ارض است قبه زمين مند و عرض آبادى 66 درجه است و مبدأ عرض خط استواء است , مگر اين كه بطليموس بعد از تصنيف مجسطى , در كتاب ديگرش به نام جغرافيا بر اين زعم بوده است كه وراى خط استواء در اطراف زنگبار و حبشه آبادانى تا در عرض 25 16 يافته است . پس