نام کتاب : دروس هيئت و ديگر رشته هاي رياضي نویسنده : حسن زاده آملي، حسن جلد : 1 صفحه : 20
درس 4 : دائره معدل النهار
منطقه حركت اولى را كه از دوائر عظام است , دائره معدل النهار گويند . و به
اطلاق معدل النهار و به تخفيف معدل نامند و از آن تعبير به منطقه فلك اعلى و
اعظم , و منطقه فلك نهم نيز كنند . چنانكه آن را دائره استواى سماوى , و دائره
اعتدال هم خوانند . و فلك نهم را در طبيعيات فلسفه , محدد الجهات دانند . و
اشهر جهت
بنات النعش صغرى نزديك كوكب جدى است لذا اين كوكب را كوكب قطبى گويند ,
و ديگرى را قطب جنوبى كه مقابل و مقاطر او در زير زمين است .
و خط مستقيمى كه در ميان آن دو قطب رسم شود كه بمركز عالم كه مركز زمين است
بگذرد , آن را خط محور عالم خوانند .
معدل النهار همه عالم را به دو نيمه كند : يك نيمه در جانب شمال , و يك
نيمه در جانب جنوب , و مركز او مركز عالم باشد .
هر نقطه اى كه در شمال و جنوب معدل فرض كنند آنرا در يك شبانه روز به حركت
اولى مدارى حادث شود . اين مدارات را مدارات يومى گويند . و مدارات ميول
نيز نامند . اين مدارات دوائر صغارند چنانكه در درس اول گفته آمد . پس همه
موازى معدل النهاراند , و دو قطب همه همان قطبين معدل است . و مركز همه بر
محور باشد .
و هر گاه نقطه مفروضه را كوكبى فرض كنند , از مدارات مركز كوكب آنچه
نام کتاب : دروس هيئت و ديگر رشته هاي رياضي نویسنده : حسن زاده آملي، حسن جلد : 1 صفحه : 20