نام کتاب : دروس هيئت و ديگر رشته هاي رياضي نویسنده : حسن زاده آملي، حسن جلد : 1 صفحه : 199
دائره خط استواء تقدير كرد كه دائره عظيمه است , و اضلاع مثلثات كروى در
محاسبات رياضى بايد از قسى دوائر عظيمه باشند .
قوله( : و آن شصت و شش درجه و كسرى باشد) . . . در بسيارى از كتب فن
تعبير شده است كه غايت آبادانى بحسب عرض( سو) درجه است كه( سو) به
حروف جمل ابجدى 66 است .
تذنيب :
سخنى راجع به تطامن دو جانب قطب زمين در پيش است كه زمين كره تام نيست
بلكه شبيه به كره و شلغمى شكل است . در درس شانزدهم دروس معرفت وقت و قبله
برخى از مطالب و مباحث در اين موضوع آورده ايم , تا در اين دروس نوبت آن
فرا رسد .
مرحوم فزونى استرابادى در كتاب شريف و ممتع بحيره ( بحيرة التاريخ ) كه
بحر درر لطائف است آورده است كه :
( روزى اردشير بابكان با ندماء در صحبت بود , در اثناى صحبت از ندماء پرسيد
كه طول و عرض زمين چند فرسخ است , و آبادانى او چند فرسخ باشد , و رنگ او
چگونه است , و آيين او بر چه مثال است ؟ مجموع گفتند كه طول و عرض زمين هزار
و شصت و نه ميل است و هر ميلى سه فرهنگ است , و از او ربعى آبادان و باقى
ويران و هفت قطعه است و هر قطعه را كشورى اعتبار كرده اند , و زمين سپاه رنگ
است , و شكلش بيضى است) ( ص 495 ط 1 چاپ سنگى )
اردشير بابكان , مؤسس سلسله پادشاهان ساسانى است و در اوائل قرن سوم ميلادى
چهارده سال و چند ماه پادشاهى كرد و عهد اردشير معروف از اوست . در آن
روزگار زمين را بيضى شكل مى دانستند , و امروز شلغمى شكل , و ديگران كروى . و
برخى از مطالب در اين موضوع گفته آيد .
نام کتاب : دروس هيئت و ديگر رشته هاي رياضي نویسنده : حسن زاده آملي، حسن جلد : 1 صفحه : 199