نام کتاب : مباني نظري تجربه ديني نویسنده : الشیرواني، علی جلد : 1 صفحه : 85
دانستهاست. خلاصه آنكه يگانه بودنِ احساسهاى مينوى، به معناى خاص مورد نظر اتو، به راحتى مىتواند مورد تشكيك قرار گيرد.
اشكال ديگر اين استدلال آن است كه در آن، به قانون عليّت و سنخيت
ميان علت و معلول استناد شده است؛ بدين بيان كه در ما احساسهاى خاصى وجود
دارد كه شباهتى به ديگر احساسات ما نداشته، داراى سنخهاى خاص و ويژهاى
هستند و هر نوع احساسى، منشأ مناسب خود را مىطلبد تا آن را در ما به وجود
آورد. پس براى اين نوع از احساسات نيز منشأ و عامل پديدآورنده خاصى وجود
خواهد داشت.
اين قبيل استدلالها، فارغ از درستى و نادرستى آن، داراى
پيشفرضهاى عقلانى فراوانى است كه اتو بر فرض كه بتواند آنها را اثبات
كند يا بديهى بودن آنها را بپذيرد، بحث او را از مدار غيرعقلانى خارج
ساخته، وارد حوزه الاهيات عقلانى مىگرداند.
عينيت تجربه مينوى بر اساس مفاهيم فلسفى
امر قدسى[1] از طريق عملكرد يك مقوله ماتقدم، كه منحصر به آن
است، شناخته مىشود كه در عملكردش يك مبدأ براى آگاهى است. اين نكته را اتو
از فريس آموخته است.
براى فريس شهود جمالى دينى،[2] معرفتى ايجابى و مثبت از قلمرو
نومنى و ارتباط آن با جهان پديدارها به انسان مىدهد. همچنين براى اتو
تجربه دينى از امر مينوى توسط قوه غيبگويى،[3] معرفتى ايجابى از تجلياتش
در جهان به ما مىدهد.
مىتوان گفت كه تجربه مينوى، در انديشه اتو يك چارچوب مابعدالطبيعى فريسى دارد. اتو مىنويسد:
ما تعبير احساس [و درك] امر متعالى[4] را به كار مىبريم و بدين وسيله، اين تعبير با يك
كاربرد سنتى و قديمى از واژه احساس مرتبط مىشود كه با اين همه،
هنوز به نحو كاملاًبارزى در زبان ما حتى تا امروز هم حضور دارد؛ مثلاً اگر
ما از احساس حقيقت[5]