نام کتاب : مباني نظري تجربه ديني نویسنده : الشیرواني، علی جلد : 1 صفحه : 70
دينى، همدلى نمايد. پديدارشناسى، مقتضىِ تفاهم و رهيافت همدلانه
و درگير شدن شخصى است، هر چند اين امر، محدوديتهايى دارد؛ زيرا نفوذ به
حريم ديگران بهطور كامل، كمتر محقق مىشود و ديگران همواره تا حدى ديگران
باقى مىمانند.
البته بايد توجه داشت كه اين رهيافت همدلانه، هرگز مستلزم آن نيست
كه پديدارشناس، موضوع و متعلق التفات را در پديدارهاى دينى واقعى و غيروهمى
بداند. يك پديدارشناس بايد اين گونه داورى را كه مثلاً تجربه عرفانى،
تجربه حق و حقيقت است يا نه، كنار نهد.
8. بصيرت به ساختارهاى ماهوى و معانى: در پديدارشناسى فلسفى، تجزيه
و تحليل شهودى و رؤيت شهودى يا شهود ذاتها نقشى كانونى دارد، و مقصود از
آن، شيوه تنوعيابى آزاد و ديگر شيوههاى كسب بصيرت به ساختارهاى ماهوى و
معانى پديدارها است؛ اما پديدارشناسى دين، حتى در معناى خاص، يعنى رهيافتى
كه به توصيف ساختارهاى ماهوى و معانى مىپردازد، عالماً و عامداً از چنين
فرمولبندىهاى روش شناختى پرهيز مىكند.
بسيارى از پديدارشناسان دين، قيد و شرط بليكر را پذيرفتهاند كه
اصطلاحاتى نظير شهود ذات فقط به معناى مجازى به كار مىرود، همچنين هشدار
او را، كه پديدارشناسى دين بايد از تأملات فلسفى بپرهيزد و وارد مسائل
دشوار فلسفى مربوط به روششناسى نشود. نتيجه اين مىشود كه غالباً با
نوعشناسىهاى پديدار شناختى، ساختارهاى عام و معانى ماهوى پديدارهاى دينى
مواجه مىشويم كه فاقد تحليلى نيرومند در اين باره هستند كه پديدارشناسان
چگونه به اين كشفيات رسيدهاند يا چگونه درستى آنها را آزمودهاند. البته
اين اندازه مسلّم است كه هدف پديدارشناسان، شهود، تعبير، تفسير و توصيف ذات
يا ماهيت پديدارهاى دينى است.
كاربردهاى ديگر پديدارشناسى دين
آنچه در بالا بيان شد، ويژگىهاى پديدارشناسى دين، به معناى
خاص آن است. توضيح اين كه اصطلاح پديدارشناسى به چهار صورت به كار رفته
است:
1. گروهى از دين پژوهان در بسيارى از آثار، پديدارشناسى دين را به معنايى مبهم،
نام کتاب : مباني نظري تجربه ديني نویسنده : الشیرواني، علی جلد : 1 صفحه : 70