responsiveMenu
فرمت PDF شناسنامه فهرست
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
نام کتاب : مباني نظري تجربه ديني نویسنده : الشیرواني، علی    جلد : 1  صفحه : 267

چنان كه گذشت[1]، اتو بر همين اساس، به برترى و متكامل بودن دين مسيحيت و بدوى بودن دين اسلام حكم كرد. از نظر او اسلام دينى است كه در آن، جنبه‌هاى قهر و جلال، بر لطف و جمال غلبه دارد.[2] در اين‌جا دو انتقاد بر اتو وارد است:

اولاً خداى اسلام، آن گونه كه قرآن گزارش مى‌كند، خدايى است بس بخشنده و مهربان و اين دو صفت، آن گونه در او سرشار است كه هر سوره[3] از قرآن با آن آغاز شده است اوخدايى است كه مهر و بخشايش را برخود فرض كرده است،[4] خدايى است كه در عين‌حال كه قوى،[5] قاهر[6] و قهار[7] است، قابل التوب،[8] وهاب،[9] ودود،[10] رؤوف،[11] ذوالرحمة،[12] توّاب[13] و ذوالفضل العظيم[14] است و در كوتاه سخن، بهترين اسما از آن او است.[15] همين آموزه‌ها موجب گشته است كه در ابن‌عربى و ديگر عارفان مسلمان عنصر محبت و عشق بر قهر و غضب الهى غلبه داشته باشد.[16]

عشق و محبت به حضرت حق نزد ابن‌عربى داراى بنيادها و مبانى استوارى است. وى از يك سو، با استناد به حديث «كنت كنزاً مخفياً...» اصل پيدايش عالم و تجلى حضرت‌حق در اشيا را مبتنى بر محبت الهى مى‌داند كه بر اين پايه، آفرينش به‌طور كلى


[1] همين نوشتار، ص 21 - 34 و ص 71 - 78.

[2] اين تفسير نزد اسلام شناسان آن دوره و بعضاً امروزه رايج است. گناه آن بر گردن غلبه روايت فقهى و كلامى دين اسلام است. به همين دليل اسلام‌شناسان غربى، تصوف را از اسلام جدا كردند؛ چون مى‌گويند كه خداى تصوف خداى عشق و محبت است و اين با خداى اسلام سازگارى ندارد (دكتر پازوكى).

[3] مگر سوره برائت كه خود داستانى ديگر دارد.

[4] ﴿كتب على نفسه الرحمة (انعام (6)، آيه 12).

[5] ﴿ان الله قوى (انفال (8)، آيه 8).

[6] ﴿وهو القاهر فوق عباده (انعام (6)، آيه 18).

[7]﴿وهو الواحد القهار (رعد (13)، آيه 13).

[8] ﴿غافر الذنب وقابل التوب (غافر (40)، آيه ).

[9] ﴿انك انت الوهاب (آل عمران (3)، آيه 8).

[10] ﴿وهو الغفور الودود (بروج (85)، آيه 14).

[11] ﴿والله رؤف بالعباد (آل عمران (3)، آيه 30).

[12] ﴿وربّك الغنى ذوالرحمة (انعام (6)، آيه 133).

[13] ﴿انه هو التوّاب الرحيم (بقره (2)، آيه 37). P

[14] ﴿والله ذوالفضل العظيم (آل عمران (3)، آيه 74). P

[15] ﴿وللّه الاسماء الحسنى (اعراف (7)، آيه 180). P

[16] براى آشنايى با ديدگاه‌هاى عارفان مسلمان در اين باره، ر.ك: جلال ستارى، عشق صوفيانه،

نام کتاب : مباني نظري تجربه ديني نویسنده : الشیرواني، علی    جلد : 1  صفحه : 267
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
فرمت PDF شناسنامه فهرست