علت اختيار خسوف قمر در تعيين طول بلاد

بيان :

علت اختيار خسوف قمر در تعيين اطوال بلاد و عدم اختيار كسوف شمس , اين است كه چون شمس به ذات خود ضياء است و از نير ديگرى كسب نور نمى كند و كسوف شمس , حائل شدن جرم ماه بين ناظر و شمس است , لذا كسوف در آفاق به سبب اختلاف منظر , مختلف مى گردد . بطورى كه در يك افق ممكن است كسوف كلى وقوع يابد و همين كسوف در آفاق ديگر با تفاوت هاى گوناگون جزئى باشد و در آفاقى ديگر اصلا كسوف واقع نشود , به خلاف خسوف قمر , زيرا قمر به ذات خود ضياء نيست و نورش مكتسب از خورشيد است , لذا وقتى در ظل ارض افتاد خواه كلى و خواه جزئى واقعا بى نور است و اختلاف منظرها در آفاق دخلى و تأثيرى در آن ندارد , مگر اين كه به حسب اختلاف طول بلاد كه موجب تقدم و تأخر طلوع اجرام سماوى است , مقدار منخسف قمر مختلف نمايد ,