فصل 25 در قبله آفاق مساوى با عرض مكه

اكنون سخن ما اين است كه تحصيل سمت قبله از دائره هنديه , در آفاقى كه با مكه به حسب جهت و عرض متحدند , متمشى نيست . يعنى آفاق شمالى كه در عرض آنها مساوى با عرض مكه است خواه در جانب غربى مكه باشند و خواه در جانب شرقى آن , سمت قبله آنها از طريق دائره هنديه بى تفاوت فاحش صورت پذير نيست .

تنى چند از دانشمندان به نام چون فاضل مقدم ابرخس , و حكيم كوشيار و عبدالرحمن صوفى , در باب 354 كتاب عمل به اسطرلاب و ابن اعلم , و شيخ حسين والد شيخ بهائى , و سردار كابلى در تحفة الا جلة فى معرفة القبله در بعضى صور اعنى فقط در كره مصنوعه , گفته اند كه اگر بلد با مكه در عرض و جهت متحد باشد , اگر در جانب شرقى مكه است قبله آن نقطه مغرب دائره است , و اگر در جانب غربى مكه است قبله آن نقطه مشرق دائره است . و به گفته كابلى در كره مصنوعه جغرافيايى , چنانكه به تفصيل عنوان خواهيم كرد .

اين نظر مبنى است بر اينكه دائره اول سموت بلد شمالى