نام کتاب : تعيين خط زوال و خط مشرق و مغرب اعتدال و تحصيل سمت قبله آفاق از طريق دايره هنديه نویسنده : حسن زاده آملي، حسن جلد : 1 صفحه : 63
فصل 18 در تعريف دائره سمت قبله و اخوات آن
بدوا لازم است كه به عنوان مزيد بصيرت , هر يك از دائره سمت قبله , و نقطه
سمت , و قوس سمت يعنى انحراف سمت قبله , و خط سمت , و ارتفاع سمت آن
تعريف شود , بنابر اين گوييم :
الف دائره سمت قبله :
دائره عظيمه اى كه مار به سمت رأس مكه و سمت رأس بلد مفروض باشد آن را
دائره سمت قبله مى نامند .
ب نقطه سمت قبله :
نقطه تقاطع افق بلد و دائره سمت قبله را در جهت مكه , نقطه سمت قبله مى خوانن
د .
ج قوس سمت قبله :
قوسى از دائره افق كه ما بين دائره نصف النهار و دائره سمت قبله از جانبى كه
اقرب از آن جانبى نيست , آن را قوس سمت قبله مى گويند و انحراف سمت قبله
نيز ناميده مى شود .
و بعبارة اخرى : قوسى از افق كه ما بين نقطه سمت قبله و بين نقطه شمال يا
جنوب از جانبى كه اقرب از آن جانبى نيست , واقع گردد آن قوس را انحراف
سمت قبله مى نامند .
اين تعريف انحراف سمت در صورتى است كه مبدا سمت را
نام کتاب : تعيين خط زوال و خط مشرق و مغرب اعتدال و تحصيل سمت قبله آفاق از طريق دايره هنديه نویسنده : حسن زاده آملي، حسن جلد : 1 صفحه : 63