فصل 30 در اينكه اكثر صور سمت قبله در دائره هنديه تقريبى است

سخن ما در اين فصل اين است كه طريق تحصيل سمت قبله از دائره هنديه در اكثر صور تقريبى است نه تحقيقى و در بعضى صور تحقيقى است .

بيانش اين است كه خط سمت قبله در دائره هنديه اگر در سطح دائره مار به سمت راس اهل بلد و سمت راس اهل مكه بوده باشد البته بطور تحقيق خط سمت قبله خواهد بود و لكن در بعضى از صور محقق و تمام است و در اكثر صور ناتمام است .

توضيحا گوئيم : اگر هر يك از خط طولى و عرضى , قائم مقام فصل مشترك بين افق بلد و بين دائره عظيمه مار به سمت راس مكه بوده باشد , خط سمت قبله هم على التحقيق به سمت راس مكه خواهد بود , و حال آنكه خط طولى موازى خط زوال بلد است و به تحقيق قائم مقام خط نصف نهار مكه نيست , بلكه فصل مشترك بين افق بلد و بين دائره صغيره موازى با دائره نصف النهار همان بلد است , خواه در جانب غرب دائره نصف نهار بلد , و خواه در جانب شرق آن .

اين دائره صغيره به سمت راس مكه مرور نمى كند بلكه دائره