آموزه هايي از قرآن و حديث - دیاری بیدگلی، محمدتقی

نام کتاب : آموزه هايي از قرآن و حديث نویسنده : دیاری بیدگلی، محمدتقی جلد : 1 صفحه : 66

نگاهى به صحاح ستّه

بر اساس ديدگاه دانشمندان اهل سنّت، نگارش حديث به طور رسمى، از قرن دوم هجرى آغاز شده است; نخست عمربن عبدالعزيز به فكر جمع آورى و نگارش احاديث افتاد و به تمام نقاط، دستور كتابت و ضبط آن را صادر كرد.[1] از آن پس، عالمان بسيارى به جمع و تدوين حديث همّت گماشتند و آثار و تأليفاتى پديد آوردند كه از اين دوره، جز مؤطأ مالك بن انس (م. 179 هـ . ق.) مجموعه حديثى ديگرى به دست ما نرسيده است. مسند احمدبن حنبل (م. 241 هـ . ق.) پس از مؤطأ بزرگ ترين كتابى است كه پيش از تدوين صحاح ستّه بجا مانده است. در قرن سوم هجرى، كه عصر طلايى حديث شروع شد، مهم ترين و معتبرترين جوامع حديثى اهل سنّت ـ يعنى صحاح ستّه ـ تدوين و نگارش يافت كه در اين مجال، به اختصار به معرفى آن ها مى پردازيم:

1. صحيح البخاري:

تأليف ابوعبدالله محمدبن اسماعيل بخارى (م. 256 هـ . ق.); وى اين مجموعه را طى 16 سال از شش صدهزار حديث برگزيده و تدوين نموده است. احاديث صحيح بخارى را با مكرّرات آن، بيش از 9082 حديث دانسته اند. از مزاياى اين كتاب آن است كه براى ابواب، عناوين ذكر كرده كه مى توان از آن ها نظر وى را در مسائل فقهى استنباط كرد همچنين در ابتداى هر باب، آياتى متناسب با عنوان هر باب آورده است.

2. صحيح مسلم:

تأليف ابوالحسين مسلم بن حجّاج نيشابورى (م. 261 هـ . ق.); اين كتاب مشتمل بر 7275 حديث است كه با حذف مكرّرات، بالغ بر 4000 مى گردد. صحيح مسلم پس از صحيح بخارى نزد اهل سنّت، مهم ترين كتاب حديثى است.[2] بخارى و مسلم با انگيزه جداسازى روايات صحيح از روايات ضعيف و جعلى به تأليف صحيحين اقدام نموده اند.

3. سنن ابي داود:

تأليف سليمان بن اشعث بن اسحق سجستانى (م. 275 هـ . ق.); وى نزد احمدبن حنبل و برخى از مشايخ بخارى و مسلم شاگردى كرد و جمعى از بزرگان از جمله ترمذى و نسايى از او اخذ حديث نمودند.[3] سنن ابي داود شامل 4800 حديث است كه بنا به گفته مؤلّف آن، اين احاديث از بين 000500 حديث گزينش و با دقتى ويژه تنظيم شده اند، اين اثر پس از صحيحين، معتبرترين كتاب به شمار مى رود.[4]

4. سنن الترمذي:

تأليف ابوعيسى محمدبن عيسى بن سَوْره ترمذى (م. 279 هـ . ق.); وى از بخارى و ساير مشايخ حديث اخذ حديث كرده و با اين كه نابينا بوده است، يكى از نامورترين حفّاظ حديث به شمار مى آيد. جامع يا سنن ترمذى حاوى بيش از 0005 حديث است. از جمله مزاياى اين كتاب، قلّت تكرار احاديث آن است. همچنين مؤلّف كتاب پس از ذكر هر حديثى به بيان نوع آن نيز پرداخته و صحّت و ضعف آن را روشن كرده است.

5 . سنن النسائي:

تأليف ابوعبدالرحمن احمدبن شعيب نسائي (م. 303 هـ . ق.); وى در آغاز، كتابى مفصّل از احاديث پيامبر(صلى الله عليه وآله) تأليف نمود و آن را السّنن الكبرى ناميد; سپس آن را تلخيص كرد و احاديث غير صحيح را از آن اسقاط نمود و نام كتاب را المجتبى من السّنن گذاشت. كتاب اخير در شمار صحاح شش گانه است كه داراى 5761 حديث مى باشد.

6 . سنن ابن ماجه:

تأليف محمدبن يزيدبن ماجه قزوينى (م. 273 هـ . ق.); اين كتاب در بين صحاح به حسن ترتيب مشهور و ممتاز است، اگرچه در مورد اعتبار آن اختلاف نظر وجود دارد. نخستين كسى كه سنن ابن ماجه را در زمره صحاح شش گانه قرار داد، المقدسى (م. 507 هـ . ق.) است; اين اثر در بين صحاح، پايين ترين ميزان اعتبار را دارد.[5]

[1] ر.ك به: ارشاد الساري في شرح صحيح البخاري، ج1، ص 6 .

[2] تذكرة الحفّاظ، شمس الدين الذهبي، ج 2، ص 589 .

[3] وفيات الاعيان، ابن خلّكان، ج 1، ص 230.

[4] ر. ك: اصول الحديث، علومه و مصطلحه، محمد عجاج الخطيب، ص 321.

[5] پيشين، ص 327.

نام کتاب : آموزه هايي از قرآن و حديث نویسنده : دیاری بیدگلی، محمدتقی جلد : 1 صفحه : 66

فرمت PDF

شناسنامه

فهرست