با توجه به دگرگونى احوال، سالك گاهى از سر مستى شراب عشق آنچنان خوشحال و شادمان است كه همچون چابك سواران گردن افرازى مى كند.

روسياهى ‌ اشاره به عالم كثرت و تعيّن است.

سرخ رويى ‌ اشاره به عالم وحدت و اتحاد وجود است.

عارف به سبب تغييرات روحى و دگرگونى احوال گاه از مرتبه وحدت به عالم كثرت تنزّل مى كند و از گرفتارى در ظلمت عدم دل به تعيّن و هستى مجازى خود مى بندد و گاهى به سبب حصول به كمالات از عالم كثرت به مقام وحدت مى رسد و از اثر شراب تجلّيات حقّ از خود بيخود گشته، گرفتار دار ملامت مى گردد.مصراع دوم اشاره به بر دار شدن «حسين بن منصور حلاّج» دارد.

سماع ‌ آوازى است كه حال شنونده را منقلب گرداند.(ف-ع)

جانان ‌ محبوب حقيقى

عارف گاهى از حالت فناى مطلق به خود آمده و در مرتبه بيخودى و مستى شراب حق به وجد آمده و به شوق وصال معشوق سر از پا نشناخته همچون چرخ فلك بى قرار و ناآرام بى پا و سر مى گردد.

مطرب ‌ «فيض رسانندگان و ترغيب كنندگان را گويند كه به كشف رموز و بيان حقايق دلهاى عارفان را معمور دارند و نيز به معنى آگاه كنندگان عالم ربّانى آيد و