l شرح لاهيجى: «سائل مى پرسد كه كدام است آن فكر كه شرط راه طالبان و سالكان راه حق است و وسيله قرب آن حضرت مى گردد و سبب چيست كه فكر گه طاعت است و مأمورند به آن و گاهى گناه است و نهى از آن كرده اند»[1]

n برگردان ساده:

راه: راه حق، راهى كه سالك طى طريق مى كند تا به مبدأ خويش رسد.

دومين سؤالى كه سائل از شيخ پرسيده حاكى از تنوع افكار اوست زيرا در سؤال اوّل از مطلق فكر پرسيده شد و شيخ حقيقت فكر را بيان كرد.

در اين بيت سائل در جستجوى فكرى است كه سالك را به حق مى رساند و وسيله مشاهده حق مى شود. چرا فكر گاهى سبب اطاعت و بندگى حق مى شود و گاهى سركشى و عصيان و گناه را باعث مى شود.

نمونه چهارم:

l شرح لاهيجى: «يعنى از من عاشق بيدل حديث و سخن زلف پرچين و شكن معشوق مپرس و گرفتارى عشّاق به واسطه تقيّد به قيود احكام كثرات كه هر يكى شكنى است از آن چين زلف اظهر من الشمس است و احتياج به شرح و بيان ندارد و از شهود جمال با كمال محبوب مانع محبّ غير از اين نيست و مرغ دلهاى طالبان و عاشقان از جهت گرفتارى اين دام بلا است كه مبتلاى قيد فراق و اندوه اشتياقند و زنجير مجانين عشق و طلب مجنبانيد و سرود بياد مستان مياريد كه سلسله زلف معشوق است كه سبب تقيّد مجانين محبت و عشق،به قيود كثرات گشته و