حق ز باطل نمودن «كنايه از ظهور در مظهر حسن و عشق مجازى كه باطل است»[2].
دلربايى و جذب دلها در حقيقت توسط شهوت نمى باشد، بلكه همان
طور كه در بيت 627 گفته شد مؤثر واقعى حقّ است كه دلها را تصرّف
مى كند، هر چند كه حقّ گه گاهى از حسن و عشق غير حقيقى ظاهر
مى شود «المجاز قنطرة الحقيقه»[3] و عشق مجازى نيز نسبت به عشق حقيقى
باطل است.
629) مؤثر حقّ شناس اندر همه جاى
ز حدّ خويشتن بيرون منه پاى
حدّ خويشتن منظور ممكن الوجود بودن انسان است.
مؤثر حقيقى در همه جا و در همه چيز خداوند است و چون موجودات و
ممكنات معشوق مجازى و غير حقيقى هستند و وجود غير حقيقى نمى تواند
مؤثر واقع شود، پس اى سالك تو از حدّ خود كه امكانيّت است پاى فراتر مگذار.
630) حقّ اندر كسوت حقّ دين حقّ دان
حقّ اندر باطل آمد كار شيطان
كِسوَت جامه پوشيدنى، لباس(ف-م)
دين حقّ دين استوار و ثابت
[1] به درستى كه خداوند زيباست و زيبايى را دوست دارد.
[2] شرح گلشن راز، صاين الدين على تركه، تصحيح دكتر كاظم دزفوليان، ص 176.