است و حامل بار امانت الهى است، امّا هيچگاه از لغزشها و آمال و اميال مادّى و دنيوى مصون نبوده و نخواهد بود.

با اين همه، هم اوست كه در چرخه آفرينش، هدف اصلى خلقت و بازيگر نقش اوّل حيات است و هادى و مقتداى قوم خود.

البته در يك فرآيند كلّى انسان اين اعجوبه خلقت با همه فرود و فرازهايى كه در دوره حيات مادّى دارد عاقبت الامر به مقامى مى رسد كه شايسته خطاب ربّ العالمين قرار مى گيرد و با رامش نفس عصيانگر آرامش و آسايش دو گيتى را تفسير كرده، طفيل هستى عشق مى گردد و «علّم آدم»[1] صفت او و «خمّرت طينة»[2] شرف و بزرگى او مى شود.

از همين انسانها در طول تاريخ بسيار بوده و شده اند رهبرانى كه پرچم توحيد و هدايت و راهبرى جمعيّت انسانى را به دست گرفته و با تكيه بر معارف اسلامى و علوم الهى قومى را به چشمه نور راه برده و از شهد شيرين عرفان اسلامى بهره مند ساخته و از آنها انسانى كامل پرداخته اند.