نام کتاب : حديث بي کم و بيش (شرح گلشن راز شيخ محمود شبستري ) نویسنده : محمدی باغملائی، محمدکاظم جلد : 1 صفحه : 153
عرجون چوب خشك خوشه خرما را گويند(در گويش بوشهرى، آن را پَنْگ بر وزن زنگ مى گويند).
قديم كهنه، فرسوده
ماه در طى منازل خود هنگامى كه از مقابل آفتاب دور و به آن نزديك
مى شود نور آن كمتر مى شود تا مثل حالت اوليّه همچون چوب خشك
خوشه خرما هلالى و قوس دار مى شود. و اين افزونى و كاهش نور ماه
به واسطه حكمت خداوند است كه همانا او دانا و آگاه است.
مصراع اول اشاره به آيه «والقمر قدّرناه منازل حتى عاد كالعرجون
القديم»[1] دارد يعنى براى ماه آسمان منازلى مقدّر كرديم تا اينكه مانند
چوب خشك خوشه خرما، منحنى و باريك شد. و مصراع دوم اشاره به آيه ﴿و الشمس تجرى لمستقر لها ذالك تقدير العزيز العليم﴾[2] دارد. يعنى آفتاب بسوى قرار گاهى كه براى او است حركت مى كند و اين تقدير خداى دانا است.
233) اگر در فكر گردى مرد كامل
هر آيينه كه گويى نيست باطل
اى سالك اگر در انديشيدن و تفكر درباره نعمت ها و
آفريده هاى خداوند به درجه يقين رسيده و عارفى كامل و واصل به حق شده
باشى و حقايق را چنانچه هست ببينى، هر آيينه خواهى گفت كه افلاك و كواكب با
آن بزرگى و عظمت و اختلافى كه در حركات آنها وجود دارد، باطل نبوده و همه
بنا به حكمت خداوند بزرگ، در جنبش و حركت اند.