نام کتاب : حديث بي کم و بيش (شرح گلشن راز شيخ محمود شبستري ) نویسنده : محمدی باغملائی، محمدکاظم جلد : 1 صفحه : 114
است و آن يك حقيقت در صورت همه، بنا به قابليت ها و استعدادها پيدا مى شود.
146) به اعضا پشّه اى همچند پيل است
در اسماء قطره اى مانند نيل است
همچند مساوى، معادل
اسماء جمع اسم، نامها، در اصطلاح عرفا مقصود معارف و حقايق است.
نيل رود بزرگ
مقصود اصلى شيخ از اين بيت بيان اين نكته است كه كوچكى و بزرگى در
وحدت ذات جايگاهى ندارد و پيل و پشّه و نيل و قطره همه داراى يك حقيقت
وجودى اند و آن ذات حق است.
147) درون حبّه اى صد خرمن آمد
جهانى در دل يك ارزن آمد
حبه دانه
نيك مى دانيم كه حقيقت حبّه و صد خرمن و جهان يكى است و آن ذات
حق است. اما تعيّن مادى حبّه و ارزن و خرمن و عالم، پرده اى است ميان
حقيقت وجودى آنها كه حق است.
همچنين اين بيت «ناظر بر حكمت نامتناهى پروردگار است»[1]
148) به پرّ پشّه اى در جاى جانى
درون نقطه چشم آسمانى
نقطه چشم مردمك چشم
چون جان همه موجودات در حقيقت حق است پر پشّه نيز با آن كوچكى از
فيض كامل حق خالى نمى باشد و مظهر آن حقيقت است زمانى كه از قيد
تعينات رهايى يافته باشد. همچنين نقطه چشم كه همانا مردمك چشم است مظهر
حقيقت