اين گونه است . خطاب ﴿ يا ايهاالذين . . .﴾
يك خطاب عمومى به تمام مكلفان است , مثلا در مورد به جا آوردن نماز .
در اينجا هيچ گونه قيدى اخذ نشده است , اعم از حر و عبد و مريض و يا
سالم , يعنى وجود و عدم اين خصوصيات و عوارض هيچ يك اخذ نشده است و هر
مكلفى بايد تكاليف مذكور را به انجام رساند . در لابشرط قسمى اشاره اى
مى كنيم به كلام شيخ الرئيس و خواجه نصيرالدين طوسى ( ره ) كه مى گويند
لابشرط قسمى همان كلى طبيعى است . بنابراين , موجوداست در خارج به اين
بيان كه لحاظ ماهيت ممكن است بتنهايى باشد و يا همراه با خصوصيتى از
خصوصيات كه قدر مشترك بين خصوصيات خارجيه است و قهرا قدرمشترك بين
خارجيات در خارج موجود است . اما مرحوم حاج ملا هادى سبزوارى در [(
منظومه]) , معتقد است كه لابشرط قسمى در خارج موجود نيست و بر همين
اساس نيز منكر است كه لا بشرط قسمى كلى طبيعى باشد . چون كلى طبيعى در
خارج موجود است , بنابراين كلى طبيعى عبارت از ماهيت لا بشرط مقسمى
است . لكن بنظر مى رسد اين معنى لايعقل است , بجهت اينكه لابشرط مقسمى
نمى تواند در خارج موجود باشد , چون قدر مشترك است بين موجود در خارج
بشرط شىء و لا بشرط و غير موجود در خارج ماهيت بشرط لا در حاليكه كلى
طبيعى در خارج موجود است .
د . ماهيت لا بشرط مقسمى . در لابشرط مقسمى , طبيعت به گونه
اى ملاحظه مى شود كه در آن هيچ گونه امر و اعتبارى لحاظ نگردد حتى
اعتبار لابشرط از اتحاد و عدم اتحاد و انضمام و عدم انضمام . بنابراين ,
لحاظ ماهيت است همراه خارج از ذات خود و غير مشروط به وجود و يا به
عدمش , و خلاصه لا بشرط است به آنها . بدين ترتيب , فرق بين لا بشرط
قسمى و لا بشرط مقسمى اين است كه در لابشرط قسمى طبيعت لابشرط است
نسبت به تقييد به وجود يا به عدم عوارض . اما در لابشرطمقسمى ملاحظه
طبيعت بالنسبه به نفس همين اعتبارات ثلاث يعنى بشرط لائيت وبشرط شيئيت
و لا بشرطيت است كه همه اينها از اقسام لابشرط مقسمى هستند . پس ,
لابشرط قسمى ملاحظه طبيعت است غير مقيد به وجود خصوصيت يا خصوصيات و
غير مقيد است به عدم آن خصوصيات . اما لابشرط مقسمى عبارت است از
ملاحظه طبيعت غير مقيد به وجود يكى از اين اعتبارات ثلاث يا