استقبال گروهى از اهالى مدينه و مكه قرار گرفت و تا پايان هفته، كه منتظر كاروان اهل بيت نبوت و بينوايان مسلمان بود، مسجدى بنياد نهاد. [1]

‌ شور و هيجانى خاص سراسر يثرب را، كه ساكنانش سه سال در انديشه ايمان به رسول‌خدا به‌سر مى‌بردند، فرا گرفته بود و همه درباره صفات نيك و اخلاق پسنديده پيامبر سخن مى‌گفتند.

‌ هيجان و سرور در روز جمعه، كه مركب پيامبر (صلى الله عليه وآله) از محلى به نام ‌ثنية‌الوداع‌ سرازير شد و به خاك يثرب گام نهاد، به اوج رسيد. جوانان مسلمان مقدم پيامبرحق (صلى الله عليه وآله) را گرامى داشتند و با طنين سرودهاى حق‌جويانه فضاى مدينه را از سرور سرشار ساختند.

طلع البدر علينا من ثنيات الوداع

وجب الشكر علينا ما دعالله داع

ايها المبعوث فينا جئت بالامر المطاع

‌ ـ ماه شب چهارده از تپه‌هاى وداع بر ما طلوع كرد.

‌ ـ سپاس اين نعمت تا نيايشگرى خدا را مى‌خواند به ما واجب است.

‌ ـ اى فرستاده به سوى ما، آنچه آورده‌اى مطاع و مُتَّبع خواهد بود.

‌ پيامبرخدا (صلى الله عليه وآله) پس از استقرار در خانه ابوايوب، به اقامه نمازجماعت پرداخت و در اولين خطبه نمازجمعه، كه با حضور انصار و مهاجران برگزارشد، درباره اصول‌دين با مردم سخن‌گفت.

‌ تأسيس مسجد، به‌عنوان يك نهاد اجتماعى، نشان وحدت مسلمانان، مركز آموزش و پرورش و پرستش، مهم‌ترين و نخستين اقدام عملى حضرت (صلى الله عليه وآله) در جهت پيوند دينودانش‌بود. او، نخستين خشت مسجد را خود حمل كرد. [2] ابن‌خضير پيش شتافت و گفت: جا به جايى خشت را به من بسپاريد. فرمود: خشت ديگر حمل كن. به‌زودى ساختمان مسجد و در كنار آن مسكنى براى بينوايان و مهاجران تهى‌دست ساخته شد و معلمى وظيفه آموختن قرآن، خواندن و نوشتن به آنان را به‌عهده گرفت. [3]