بسم الله الرحمن الرحيم

پيشگفتار

بعثه مقام معظم رهبري در سال 1375 در مراسم حج پرسشهاي متين و گوناگوني درباره مناسک حج و ابعاد مختلف اين برنامه عبادي ، سياسي و معنوي در مکه معظمه ، به ياران و همراهان ، که در اين زمينه فعاليت هاي علمي دارند ، ارائه داد .

متن اين پرسشها جهت پاسخ گويي ، به اينجانب نيز واگذار شد ، پاسخ به آنها چون نياز به مطالعه و فکر متمرکز داشت و اين امکان در شهر مکّه نبود ، موکول به بازگشت به ايران شد ، معاونت محترم آموزش و تحقيقات بعثه ، وعده ام را با کرامت و خوشرويي پذيرفت و من در حدّ مطالعات و بررسيهايم در تفاسير ، کتابهاي حديثي و کتبي که در مورد حج تأليف شده بود و فکر ناقص و محدود خودم ، به صورتي که زائران عزيز خانه حق بتوانند براي اين