سؤال 901: در موقع رسيدن سال خمسى مبلغ ده هزار تومان خمس بدهكار شدم و با وكيل مجتهد دستگردان كردم، آيا مى‌توانم از منافع سال آينده بپردازم؟

جواب: در صورتى كه از منافع سال آينده پرداختيد، بايد خمس مبلغى را كه مى‌پردازيد نيز بپردازيد و در فرض سؤال اگر دوازده هزار تومان بپردازيد برى الذّمة خواهيد شد.

سؤال 902: معنى دستگردان در خمس و ثمره آن چيست؟

جواب: دستگردان به معنى اين است كه كسى كه خمس به مال او تعلق گرفته، خمس مال خود را به مجتهد جامع الشرائط يا وكيل او مى‌دهد و بعد همان مقدار را از او قرض مى‌كند تا در آينده بدهد.

و ثمره آن اين است كه شخص قبل از دستگردان، حق تصرف در اموال خود را ندارد و اگر با آن كار كند اموال او به مقدارى كه رشد مى‌كند به صورت تصاعدى متعلق خمس مى‌شود يعنى سود مقدار خمس داخل مال خود را هم بايد بدهد. ولى بعد از دستگردان مى‌تواند در مال خود تصرف كند و اگر هم كار كند، خمس آن تصاعدى محاسبه نمى‌شود.

سؤال 903: كسانى كه سال قرار مى‌دهند و دستگردان مى‌كنند و بعدا وجه دستگردان شده را نمى‌دهند يا مقدار كمى از بدهكارى خود را داده و بقيّه را نمى‌دهند، آيا تصرّف در خانه و اثاث خانه و بقيّه اموالشان جايز است يا نه؟

جواب: اگر از اوّل، كه دستگردان كرده، قصد دادن نداشته، اموال او متعلّق خمس است و تصرّف در آن، جايز نيست و امّا اگر در موقع دستگردان قصد پرداختن داشته و بعد، مسامحه مى‌كند. تصرّف در آن اموال، مانعى ندارد. ولى بايد بدهى خود را بپردازد.

بخشش و مصالحه خمس‌

سؤال 904: كسانى كه از حضرتعالى اجازه اخذ وجوهات و دستگردان و مصالحه دارند، آيا مى‌توانند در موقع حساب خمس اشخاص، مقدارى از خمس را به آنها ببخشند؟