انسان را از صحنه اجتماع جدا كند و او را به بى‌تفاوتى بكشاند. اما وقتى كارنامه زندگى اين مرد بزرگ را مى‌نگريم و حجم ديدارها، پيامها، سخنرانيها و موضع‌گيريهاى خردمندانه ايشان در ده سال آخر را بررسى مى‌كنيم، انسان باور نمى‌كند كه اين عملكردها از سوى شخصيتى است كه همواره درگير سخت‌ترين بيماريها بوده است.

رمزهاى موفقيت‌

يكى از اهداف مهم در بررسى و مطالعه زندگى علما و شخصيتهاى موفق، پى بردن به رموز موفقيت آنها براى به كار بردن در زندگى تا حد امكان است. تاكنون در لابه‌لاى مطالب پيشين، عوامل موفقيت آيت‌الله فاضل را بيان كرديم؛ اما ذكر مختصر آنها به صورت يكجا مناسب است: [1] تهذيب نفس‌

مسلّماً تهذيب نفس و رعايت تقوا عامل اساسى در موفقيت آيت‌الله فاضل بوده است. تدريس و تدرّس او براى رسيدن به مقام مرجعيت نبود. يكى از شواهد، آن است كه در سال 1349 ش كه كسى گمان نمى‌كرد انقلابى برپا شود و به پيروزى برسد، حركتى انجام داد (تأييد مرجعيت حضرت امام) كه معلوم بود نتيجه آن تعطيلى درس و بحث است. در حالى كه همان زمان او از استادان برجسته درس خارج در حوزه بود.

او قدمى براى كسب مرجعيت يا رونق دادن به مرجعيت خود

[1]. برخى اسباب موفقيت، قابل ادغام است؛ اما به دليل اهميت آنها، ذيل عنوانهاى جداگانه آورديم.