در آن واحد هم خودش و هم در عين حال غير آن است. زندگى يعنى تبادل مواد از طريق تغذيه و دفع متكى به خود.[1]

نويسندگان ماركسيست روى اين مثال طوطىوار تكيه مى كنند و مؤلف كتاب مبانى فلسفه، ص 45 آن را از قبيل جمع بين ضدين شمرده است.

پاسخ اين گفتار روشن است، زيرا تضاد ممتنع همان دو صفت مختلف براى يك شئ است كه قابل جمع نباشد در حالى كه عمل جذب و دفع چنين نيست، زيرا معناى آن وارد شدن مواد غذايى به درون يك جمع، و خارج شدن مواد دفع شدنى از آن است و معناى آن اين است كه بخشى از غذا جذب مى شود بخشى ديگر دفع مى گردد يك چنين تضاد ارتباطى به تضاد منطقى ندارد.

3ـ نظريه پردازان ماركسيسم كه پس از انگلس به نوسازى ديالك تيك پرداختند خصوصاً لنين و مائوتسه تونك از تضادهايى مانند تجزيه و تركيب در شيمى، تضاد جمع و تفريق در رياضيات ابتدايى تضاد مثبت و منفى در الكتريسته، سخن به ميان آوردند رسواتر از همه اين كه مائو تضاد پيشرفت و عقب نشينى و تضاد پيروزى و شكست در جنگ را ياد آور شده است.

پاسخ: اصولا تجزيه و تركيب در شيمى چه ارتباطى به تضاد منطقى دارد، مگر تضاد منطقى همان دو صفت مختلف از يك شئ نيست در صورتى كه تجزيه و تركيب ارتباطى نه به تضاد منطقى دارد و نه تضادى كه هگل مدعى آن است و آن اين كه آنتى تزى از درون تز